... "από την διαπίστωση της κύησης, γύρω στη δέκατη εβδομάδα, έως την έξοδο από το μαιευτήριο, είναι δυνατόν η γυναίκα να μην συναντήσει γιατρό"...
Οι συγκρίσεις με την Ελλάδα - όπου ο γιατρός και όχι η μαία θεωρείται ο πλέον αρμόδιος για τη γέννα - είναι περιττές. Τα εξαιρετικά χαμηλά ποσοστά θνησιμότητας, πρόωρων γεννήσεων, καισαρικών και περινεοτομών καθώς και το χαμηλό κόστος της γέννας στη Σουηδία δεν αφήνουν περιθώρια αμφισβήτησης για το ποιο μοντέλο λειτουργεί καλύτερα...
Οκτώ επισκέψεις και ένα υπερηχογράφημα, όλα υπό την αποκλειστική αρμοδιότητα της μαίας, χωρίς ραντεβού με τον γιατρό: εκ πρώτης όψεως, η παρακολούθηση της κύησης στη Σουηδία είναι συνοπτική.
Παρότι στις περισσότερες χώρες της Δύσης προωθείται η παροχή της ιατρικής περίθαλψης, στη Σουηδία το σύστημα αυτό αποδεικνύεται αποτελεσματικό.
Σύμφωνα με την μη κυβερνητική οργάνωση Save The Children, η Σουηδία είναι η δεύτερη καλύτερη χώρα στον κόσμο για να γίνει μια γυναίκα μητέρα, μετά την Φινλανδία.
Η θνησιμότητα των νεογνών (1,5 ανά χίλια νεογνά έναντι 2,4 στη Γαλλία) και η μητρική (3,1 ανά 100.000 τοκετούς έναντι 8,4 στη Γαλλία) είναι εξαιρετικά χαμηλές, υπογραμμίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση στην ετήσια έκθεσή της για την περιγεννητική υγεία.
Κατά τη διάρκεια της κύησης, η μαία είναι υπεύθυνη για την υγεία της εγκύου και του εμβρύου. Η παρακολούθηση αυτή, η μόνη που προσφέρεται, αναλαμβάνεται εξ ολοκλήρου από αυτήν.
"Μπορεί να κληθεί ο γιατρός, με πρωτοβουλία της μαμής μόλις αυτή δει ότι κάτι δεν πάει καλά", εξηγεί η Σόφι Λάαφτμαν, μαία στη Στοκχόλμη.
Η μαία είναι αρμόδια για την προγεννητική και περιγεννητική περίοδο από τον 18ο αιώνα.
Για όσους έχουν συνηθίσει την παρακολούθηση από τον γυναικολόγο-μαιευτήρα, το πρόγραμμα αυτό μπορεί να μοιάζει σύντομο: μερικές εξετάσεις για να εντοπιστούν τυχόν ελλείψεις ή ανωμαλίες, μια τακτική παρακολούθηση της πίεσης της μητέρας και του καρδιακού ρυθμού του εμβρύου, διατροφικές συμβουλές και ούτε μια γυναικολογική εξέταση.
Στη Γαλλία αντίθετα, έκθεση του υπουργείου Υγείας του 2011 δείχνει γενική αύξηση της παρακολούθησης της κύησης από γιατρό, με το 20% των γυναικών να έχουν υποβληθεί σε τουλάχιστον έξι υπερηχογραφήματα και 4% σε περισσότερα από δέκα, χωρίς προφανές όφελος.
"Η κύηση είναι μια φυσιολογική κατάσταση", υπενθυμίζει η Μαρί Μπεργκ, καθηγήτρια Δημόσιας Υγείας στο Πανεπιστήμιο του Γκέτεμποργκ στη δυτική Σουηδία. Η μαία παρακολουθεί και συνοδεύει. Οφείλει να βοηθήσει την μητέρα και τον άλλο γονέα στους νέους τους ρόλους.
Επιστημονική μελέτη που δημοσιοποιήθηκε τον Αύγουστο από την ΜΚΟ επαγγελματιών της υγείας Collaboration Cochrance καταλήγει στο συμπέρασμα ότι "οι περισσότερες γυναίκες", αυτές που αποφεύγουν τις επιπλοκές, θα είχαν κέρδος αν παρακολουθούνταν από μαίες.
Σύμφωνα με τους συντάκτες της μελέτης, μια τέτοια παρακολούθηση μειώνει τις πρόωρες γεννήσεις. Στη Σουηδία το ποσοστό των βρεφών που γεννιούνται πρόωρα είναι 5%.
Η Χριστίνα Σίνγκελμαν, 31 ετών, έγκυος στο δεύτερο παιδί της, θυμάται ωστόσο την μοναξιά που αισθάνθηκε στην πρώτη της εγκυμοσύνη: από την διαπίστωση της αρχόμενης εγκυμοσύνης και τη δήλωσή της στο μαιευτήριο επιλογής της μέλλουσας μητέρας έως το υπερηχογράφημα, σχεδόν δέκα εβδομάδες περνούν χωρίς ραντεβού.
Αλλά αν η μέλλουσα μητέρα είναι νεότερη από 40 ετών, χωρίς βεβαρυμένο ιατρικό ιστορικό και έμεινε φυσιολογικά έγκυος "δεν υπάρχει κανένας λόγος να προγραμματίσει πιο τακτικά ραντεβού στην αρχή", εξηγεί η Λάαφτμαν, η οποία παρακολουθεί εκατό εγκύους.
Η 33χρονη Αντίνα Τρουνκ συμβουλεύτηκε δύο διαφορετικές μαίες για τα δύο παιδιά της. "Και οι δύο ήταν πολύ ικανές, καταρτισμένες αλλά η μέλλουσα μητέρα είναι αυτή που αποφασίζει, που θέτει ερωτήσεις, που ενδεχομένως ζητεί να την δει ένας ειδικός".
"Και στη συνέχεια καθώς έχουμε μια νοοτροπία που δεν θέλουμε ανατροπές, το σύστημα επιτρέπει να διατηρούνται χαμηλές οι τιμές", προσθέτει.
Στην αρχή του τοκετού, η ετοιμόγεννη επικοινωνεί με το μαιευτήριο της επιλογής της, το οποίο της λέει αν μπορεί να την δεχτεί. Σε περίπτωση άρνησης, πρέπει να απευθυνθεί σε άλλο μαιευτήριο.
Οι μαίες ακόμη κι εκείνη τη στιγμή έχουν αποκλειστική αρμοδιότητα. Ο μαιευτήρας θα επέμβει στην περίπτωση που υπάρξουν επιπλοκές ή αν η γυναίκα ζητήσει αναισθησία (50% των τοκετών).
Με άλλα λόγια, "από την διαπίστωση της κύησης, γύρω στη δέκατη εβδομάδα, έως την έξοδο από το μαιευτήριο, είναι δυνατόν η γυναίκα να μην συναντήσει γιατρό", τονίζει η Λάαφτμαν.
Η Σουηδία είναι η μόνη χώρα στον κόσμο που οι μαίες αναλαμβάνουν σε τόσο μεγάλο βαθμό την παρακολούθηση της κύησης και του τοκετού. Ο αριθμός των γεννήσεων με καισαρική είναι σχετικά χαμηλός (17% στο 2011) και μόνο 10% των γυναικών υπόκειται σε περινεοτομή.
Αυτό επίσης είναι ένα αποδοτικό σύστημα όσον αφορά τη διαχείριση των δαπανών", εκτιμά η Μπεργκ.
Όπως αναφέρει, οι χώρες όπου ο γιατρός είναι αυτός που παρακολουθεί την κύηση έχουν την τάση, μερικές φορές χωρίς λόγο, να "πολλαπλασιάζουν τις εξετάσεις και τα υπερηχογραφήματα, κάτι που ανοίγει το δρόμο στο εύκολο χρήμα". Ένα επακόλουθο το οποίο η Σουηδία είναι περήφανη που ήξερε να το αποφύγει.
