Φαρμάκωσέ με γιατρέ...

Πολύ ενδιαφέρον (και απενεχοποιητικό συν τοις άλλοις) - ειδικά προερχόμενο από έναν γιατρό. Διακρίνω μικρές ηλιαχτίδες φωτός στον ορίζοντα που όλο και μεγαλώνουν/πληθαίνουν...

Πηγή: Φωτόδεντρο

Άστο εσύ, δεν κάνει στην κατάστασή σου!” Ο ηλικιωμένος κύριος παίρνει το καρότσι του σουπερμάρκετ από τα χέρια της κόρης του που περπατάει δίπλα του.  

Η κοπέλα γελάει. “Αμάν βρε μπαμπά, έγκυος είμαι όχι άρρωστη, μπορώ να σπρώξω ένα καρότσι!”

“Αφού δεν είσαι άρρωστη μαμά, γιατί παίρνεις τόσα φάρμακα;;;” ρωτά απορημένος ο μπόμπιρας δίπλα της. “Τα είδα στον πάγκο της κουζίνας”.

“Εεεε, για το μωρό φυσικά” κομπιάζει η μαμά του.

“Άρα είναι το μωρό άρρωστο;;;”

Του Γεώργιου Κ. Μιχαλόπουλου*

Η παραδοσιακή άποψη για την εγκυμοσύνη στη χώρα μας είναι ότι πρόκειται για μια κατάσταση τόσο ιδιαίτερη που φτάνει σχεδόν στα όρια της ασθένειας. Μη σηκώνεις βάρη, μην κουράζεσαι, μην τρως αυτό, μην κάνεις εκείνο. Και φυσικά πάρε φάρμακα. Πολλά φάρμακα. Για να “δέσει” το μωρό, να μην αποβάλεις, να μην αδυνατίσουν τα κόκκαλά σου και πέσουν τα δόντια σου, να μην πάθεις αναιμία. Και να ο σίδηρος, να το ασβέστιο, το φυλλικό οξύ, η προγεστερόνη, το μαγνήσιο.

Ως γνωστό, η πρόληψη είναι καλύτερη από τη θεραπεία συνεπώς η προσέγγιση αυτή ακούγεται λογική. Έχει όμως τελικά επιστημονική βάση;

Σίδηρος

Ο σίδηρος παίζει κεντρικό ρόλο στην παραγωγή αιμοσφαιρίνης και την πρόληψη της αναιμίας. Οι ημερήσιες ανάγκες σε σίδηρο αυξάνουν από τα 18 στα 27mg κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αντικατοπτρίζοντας την αύξηση του όγκου του αίματος της μητέρας. Αυτό συνεπάγεται την ανάγκη και μιας αντίστοιχης αύξησης της διατροφικής του πρόσληψης.

Η συνήθης τακτική, η οποία μάλιστα υποστηρίζεται και από οργανισμούς όπως το αμερικανικό CDC (Centers for Disease Control and Prevention), είναι η χορήγηση συμπληρωμάτων σιδήρου σε όλες τις εγκύους. Αυτό επιτυγχάνει το επιθυμητό αποτέλεσμα με τον ευκολότερο τρόπο, είτε η λήψη με τη διατροφή είναι ανεπαρκής είτε όχι.

Εντούτοις, η λήψη σιδήρου στην πλειοψηφία των εγκύων συνοδεύεται από μια σειρά παρενεργειών από το γαστρεντερικό όπως μόνιμη δυσπεψία, τάση για έμετο, πόνο στο στομάχι και έντονη δυσκοιλιότητα. Οι παρενέργειες αυτές συχνά επιδεινώνονται σταδιακά καθιστώντας την αγωγή ιδιαίτερα δυσάρεστη.

H εναλλακτική προσέγγιση στο θέμα είναι η προσαρμογή της διατροφής κατά τέτοιον τρόπο ώστε να ελαχιστοποιηθεί η ανάγκη για λήψη συμπληρωμάτων. Τροφές πλούσιες σε σίδηρο, όπως άπαχο κόκκινο κρέας, γαλοπούλα, όσπρια καθώς και δημητριακά ενισχυμένα σε σίδηρο είναι ικανές να παρέχουν ποσότητες που είναι πολύ κοντά στον ημερήσιο στόχο των 27mg. Η επιλογή τους δε σημαίνει απαραίτητα μεγάλες αλλαγές στη διατροφή ή αύξηση των μερίδων. Αποτελεί απλά μια ευκαιρία για αναθεώρηση της δίαιτας προς το πιο ισορροπημένο, με προσεκτικότερη και καλύτερη επιλογή τροφών.

Στόχος είναι να διατηρηθεί η πληρότητα των αποθηκών σιδήρου του οργανισμού ώστε να προληφθεί ή τουλάχιστον να καθυστερήσει όσο το δυνατό περισσότερο η εμφάνιση αναιμίας. Αυτό δεν εξασφαλίζει απαραίτητα την ολοκληρωτική αποφυγή λήψης συμπληρωμάτων σιδήρου, κατά κανόνα όμως περιορίζει τη χρήση τους σε ένα συγκριτικά περιορισμένο χρονικό διάστημα προς το τέλος της εγκυμοσύνης. Με τη σειρά του αυτό συνεπάγεται περιορισμό και της διάρκειας και έντασης των παρενεργειών της σιδηροθεραπείας.

Ασβέστιο

Ο οργανισμός της μητέρας παρέχει σταθερά επαρκές ασβέστιο προς το αναπτυσσόμενο έμβρυο αντλώντας από τα οστά της ανεξάρτητα από την ημερήσια ποσότητα που λαμβάνεται με τη διατροφή. Ελλιπής λήψη ασβεστίου από την τροφή μπορεί να προκαλέσει οστεοπενία στη μητέρα, “αδυνάτισμα” δηλαδή των οστών της, και αυτή είναι η δικαιολογία για τη χορήγηση συμπληρωμάτων κατά την κύηση.

Πόσο ασβέστιο χρειάζεται να όμως λαμβάνει μια έγκυος; Στις περισσότερες χώρες της Δύσης η συνιστώμενη δόση κατά την κύηση και το θηλασμό είναι 1100-1200 mg ημερησίως. Αυτό μεταφράζεται σε 4 ποτήρια γάλα ή 3 κεσεδάκια γιαούρτι ή 100 γραμμάρια τυρί, το οποίο είναι αρκετά εύκολος στόχος για μια γυναίκα που της αρέσουν τα γαλακτοκομικά. Και στην αντίθετη περίπτωση όμως υπάρχουν και άλλες τροφές που είναι πλούσιες σε ασβέστιο, για παράδειγμα ένα φλιτζάνι μπρόκολο ή μισό φλιτζάνι αμύγδαλα περιέχουν όσο ασβέστιο έχει μισό κεσεδάκι γιαούρτι.

Συνεπώς, πλην εξαιρετικών περιπτώσεων η λήψη φαρμακευτικών συμπληρωμάτων ασβεστίου στην εγκυμοσύνη είναι περιττή και μπορεί να είναι ακόμα και επιβλαβής (π.χ. υπερβολική λήψη σχετίζεται με σχηματισμό λίθων στους νεφρούς, δυσκοιλιότητα και άλλες παρενέργειες).

Φυλλικό οξύ

Η λήψη φυλλικού οξέος κατά το πρώτο τρίμηνο της κύησης έχει αποδειχθεί ότι συμβάλλει στην καλύτερη ανάπτυξη του νευρικού συστήματος του εμβρύου και την πρόληψη συγγενών ανωμαλιών όπως η δισχιδής ράχη. Γι'αυτό και η καθημερινή λήψη συμπληρώματος συνιστάται ήδη από τη στιγμή που αρχίζουν οι προσπάθειες σύλληψης έως και την ολοκλήρωση του πρώτου τριμήνου της κύησης.

Παρόλα αυτά πολλές γυναίκες συνεχίζουν να παίρνουν το φάρμακο ακόμα και μετά τις 12 εβδομάδες, όταν πια η ανάπτυξη του νευρικού συστήματος του εμβρύου έχει ολοκληρωθεί. Αυτό δεν είναι αναγκαίο και απλώς προσθέτει ένα ακόμα χάπι στον κατάλογο. Οι καθημερινές ανάγκες σε φυλλικό οξύ καλύπτονται εύκολα με τη διατροφή, ειδικά με την κατανάλωση λαχανικών και οσπρίων, συνεπώς δεν υπάρχει κανένα επιπλέον όφελος ούτε για τη μητέρα ούτε για το έμβρυο από την επιπλέον λήψη.

Προγεστερόνη

Η συνταγογράφηση προγεστερόνης στην κύηση είναι εξαιρετικά διαδεδομένη στην Ελλάδα. Συνήθως δίνεται υποστηρικτικά σε περιπτώσεις αιμορραγίας στο πρώτο τρίμηνο και επαπειλούμενης αποβολής. Η προγεστερόνη είναι μια ορμόνη που παράγεται αρχικά από την ωοθήκη και αργότερα από τον πλακούντα και η οποία είναι απαραίτητη για την εξέλιξη της εγκυμοσύνης. Η λογική πίσω από τη χορήγησή της βασίζεται στην υπόθεση ότι ένα ποσοστό αποβολών συμβαίνει λόγω ανεπαρκούς ενδογενούς παραγωγής της και συνεπώς η εξωγενής χορήγηση της ορμόνης είναι ωφέλιμη.

Οι έρευνες παρόλα αυτά καταρρίπτουν αυτή τη θεωρία. Τα επιστημονικά δεδομένα είναι τόσο κατηγορηματικά ότι η χρήση της στο πρώτο τρίμηνο δεν προλαμβάνει τις αποβολές που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας στις οδηγίες του το διατυπώνει ρητά. Επιπλέον ενώ γενικά το φάρμακο θεωρείται ασφαλές έχουν δημοσιευτεί κατά καιρούς και αναφορές εμβρυικών ανωμαλιών που έχουν αποδοθεί στη χρήση της. Παρόλο που το πιθανότερο είναι ότι η αιτία τελικά ήταν διαφορετική και ότι οι εμβρυικές ανωμαλίες δεν οφείλονταν στην ίδια την προγεστερόνη, το ερώτημα είναι γιατί να χρησιμοποιήσει μια έγκυος ένα φάρμακο που αποδεδειγμένα δεν την ωφελεί.

Μαγνήσιο

Η πρόληψη συσπάσεων της μήτρας με τη χρήση μαγνησίου είναι άλλη μια δημοφιλής πρακτική στη χώρα μας. Το μαγνήσιο έχει τοκολυτική δράση, δηλαδή εμποδίζει τις συσπάσεις χαλαρώνοντας τη μήτρα. Η υπόθεση πίσω από την προληπτική χρήση του φαρμάκου είναι ότι με την πρόληψη των συσπάσεων μειώνεται η πιθανότητα αποβολής και πρόωρου τοκετού. Για το λόγο αυτό σκευάσματα μαγνησίου δίνονται για παρατεταμένες περιόδους σε γυναίκες που είχαν στο παρελθόν ιστορικό αποβολών ή αιμορραγία στην κύηση.

Δυστυχώς ούτε αυτή η πρακτική βασίζεται σε επιστημονικά δεδομένα. Συγκεκριμένα η προληπτική τοκόλυση όπως λέγεται, όχι μόνο με μαγνήσιο αλλά και με άλλα φάρμακα, δεν έχει αποδειχτεί ούτε ότι παρατείνει την κύηση ούτε ότι μειώνει τα ποσοστά αποβολών και πρόωρων τοκετών. Με απλά λόγια δεν έχει το προσδοκώμενο αποτέλεσμα και άρα η χρήση της δεν προσφέρει κανένα όφελος στην έγκυο ή το έμβρυο.

Ρηξικέλευθες απόψεις

Γεγονός είναι ότι οι βαθιά ριζωμένες απόψεις, τόσο των γιατρών όσο και του κοινού, αλλάζουν δύσκολα. Ο γιατρός αισθάνεται πίεση να “δώσει κάτι” για να μη φανεί αδιάφορος, σε βαθμό που του έχει γίνει πια αυτόματη κίνηση. Η έγκυος νιώθει ικανοποιημένη πως κάνει ό,τι καλύτερο για το μωρό της παίρνοντας τα φάρμακα, ενώ επιπλέον υφίσταται και ένα είδος κοινωνικής πίεσης: όταν “όλες” οι έγκυες τα παίρνουν, πώς μπορεί αυτή να διαφέρει;

Στην πραγματικότητα η διακοπή του καπνίσματος, η σωστή και ισορροπημένη διατροφή, η σωματική δραστηριότητα και η λήψη φυλλικού οξέος για τις πρώτες 12 εβδομάδες της κύησης είναι οι μόνες παρεμβάσεις που χρειάζονται, βασίζονται σε επιστημονικά δεδομένα και σε τελική ανάλυση έχουν νόημα. Σε άλλες χώρες η ορθολογική αυτή προσέγγιση έχει βρει εφαρμογή εδώ και δεκαετίες. Μήπως είναι ώρα να το πιστέψουμε κι εμείς;

*Ο Dr Γεώργιος Κ. Μιχαλόπουλος, DRCOG BSCCP, είναι Μαιευτήρας Χειρουργός Γυναικολόγος. Μπορείτε να βρείτε περισσότερα άρθρα του και λεπτομέρειες για το βιογραφικό του στο www.gynaikologia.gr

Ο ζωώδης θηλασμός

Πηγή: Μάνα Γης

Η πλειοψηφία των μητέρων που αναζητούμε συμβουλές λόγω δυσκολιών στο θηλασμό ανησυχούμε για το πώς να κάνουμε σωστά τα πράγματα αντί να ψάξουμε την εσωτερική σιωπή, τις βαθιές ρίζες, τα απομεινάρια της θηλυκότητας και συναισθηματικό στήριγμα σε άτομα ή κοινότητες που να ευνοούν τη συνάντηση με την προσωπική ουσία.

Ο θηλασμός είναι αγνή εκδήλωση των πιο γήινων και άγριων απόψεων μας που ανταποκρίνονται στη φιλογενετική μνήμη του είδους μας. Για να θηλάσουμε, χρειαζόμαστε μόνο να περάσουμε όλο σχεδόν το χρόνο γυμνές, χωρίς να απομακρύνουμε το πλάσμα μας, βυθισμένες στον άχρονο χρόνο, χωρίς λογική ούτε επεξεργασία σκέψεων, χωρίς ανάγκη να αμυνόμαστε από κάτι ή από κάποιον, αλλά βυθισμένες σε ένα χώρο φαντασιακό και αδιόρατο από τους άλλους.

Αυτό είναι ο θηλασμός. Είναι να αφήσουμε να αναδυθούν οι πιο πρωτόγονες ξεχασμένες ή απαρνούμενες γωνιές μας, τα ζωικά μας ένστικτα που προκύπτουν χωρίς να φανταστούμε ότι φώλιαζαν στο εσωτερικό μας. Είναι να αφεθούμε στην έκπληξη να μας βλέπουμε να γλείφουμε τα μωρά μας, να μυρίζουμε τη φρεσκάδα του αίματός τους, να στάζει το ένα σώμα με το άλλο, να μετατρεπόμαστε σε σώμα και σε υγρά χορευτές.

Ο θηλασμός είναι η απογύμνωση από τα ψέματα που μας έχουν πει σε όλη μας τη ζωή σχετικά με το ποιοι είμαστε και ποιοι θα πρέπει να είμαστε. Είναι να είμαστε ατημέλητες, δυνατές, πεινασμένες, σαν λιονταρίνες, σαν τίγρεις, σαν καγκουρώ, σαν γάτες. Πολύ κοινές με τα θηλαστικά άλλων ειδών όσον αφορά στη συνολική προσήλωση στο μωρό τους, παραμελώντας την υπόλοιπη κοινότητα, προσεκτικές όμως στις ανάγκες του νεογέννητου.

Ευχαριστημένες με το θαύμα, προσπαθώντας να αναγνωρίσουμε ότι ήμασταν εμείς αυτές που το κάναμε πράξη, και να επανενωθούμε με κάθετι sublime. Είναι μια εμπειρία μυστικιστική αν μας το επιτρέψουμε.

Αυτό είναι το μόνο που χρειάζεται για να μπορέσουμε να θηλάσουμε ένα παιδί. Ούτε μέθοδοι ούτε ωράρια ούτε συμβουλές ούτε ρολόγια ούτε μαθήματα. Στήριξη όμως ναι, και εμπιστοσύνη των άλλων (συζύγων, δίκτυο γυναικών, κοινωνία, κοινωνικός περίγυρος) για τον εαυτό μας περισσότερο από ποτέ. Μόνο την άδεια για να είμαστε αυτό που θέλουμε, να κάνουμε αυτό που θέλουμε, και να αφεθούμε στην τρέλα του άγριου.

Αυτό κατορθώνεται αν κατανοηθεί ότι η γυναικεία ψυχολογία περιλαμβάνει αυτές τις βαθιές ρίζες με τη μητέρα – γη, ότι το να είσαι ένα με τη φύση είναι σύμφυτο με το ουσιώδες είναι των γυναικών, και ότι αν αυτή η πτυχή δεν είναι προφανής, ο θηλασμός απλά δε ρέει. Δεν είμαστε τόσο διαφορετικές από τα ποτάμια, τα ηφαίστεια, τα δάση. Το μόνο αναγκαίο είναι να τα προστατεύσουμε από τις επιθέσεις.

Για τις γυναίκες που επιθυμούμε να θηλάσουμε είναι πρόκληση να μην απομακρυνθούμε υπερβολικά από τα άγρια ένστικτά μας. Δυστυχώς συνηθίζουμε να εκλογικεύουμε και να διαβάζουμε βιβλία και με αυτόν τον τρόπο χάνουμε τον άξονα μεταξύ τόσων «επαγγελματικών» συμβουλών.

Η κοινωνική επιμονή και σε μερικές περιπτώσεις οι ιατρικές και ψυχολογικές συμβουλές που επιμένουν στο να χωριζόμαστε οι μητέρες από τα μωρά, απενεργοποιεί το ζωώδες του θηλασμού. Ίσως η κατάσταση που περισσότερο καταστρέφει την εμπιστοσύνη που έχουμε οι μητέρες στα δικά μας εσωτερικά εργαλεία, είναι αυτή η πεποίθηση ότι τα μωρά θα κακομάθουν αν τα έχουμε πολύ ώρα στην αγκαλιά μας. Ο φυσικός διαχωρισμός που έχουμε υποβάλει ως δυάδα παρεμποδίζει τη ροή του θηλασμού.

Τα δυτικά μωρά κοιμούνται σε ψάθινες πορτμπεμπἐ και καροτσάκια ή πάρα πολλές ώρες στις κούνιες τους. Αυτή η συμπεριφορά υπονομεύει απλά το θηλασμό. Επειδή ο θηλασμός είναι μια σωματική δραστηριότητα και σταθερά ενεργειακή. Είναι σαν ένα ποτάμι που δε μπορεί να σταματήσει να ρέει: αν το μπλοκάρουμε, εκτρέπει τη ροή του.

Αντίθετα από αυτό που πιστεύεται, τα μωρά θα έπρεπε να είναι πάνω στη μητέρα τους συνεχώς, ακόμη και κυρίως όταν κοιμούνται. Διότι τρέφονται επίσης και με τη ζέστη, την αγκαλιά, την τρυφερότητα, τη σωματική επαφή, τη μυρωδιά, το ρυθμό της καρδιάς, την εφίδρωση και το άρωμα. Το γάλα ρέει αν το σώμα είναι διαρκώς διαθέσιμο. Ο θηλασμός δεν είναι ξεχωριστό θέμα. Ή είμαστε μητέρα και μωρό, αναμεμειγμένα και ανακατεμένα ή δεν είμαστε. Για αυτό, ο θηλασμός ισοδυναμεί με το να έχουμε το μωρό αγκαλιά όσο το δυνατόν περισσότερο. Δεν υπάρχει λόγος να χωρίσουμε το μωρό από το σώμα μας, παρά μόνο για να ικανοποιήσουμε λίγες προσωπικές μας ανάγκες. Ο θηλασμός είναι σώμα, είναι σιωπή, είναι σύνδεση με τον αόρατο υπόκοσμο, είναι συναισθηματική σύντηξη, είναι παράδοση.

Ο θηλασμός είναι εφικτός αν σταματήσουμε να ακολουθούμε κανόνες, ωράρια, λογικές υποδείξεις και αν είμαστε διαθέσιμες να βυθιστούμε σε αυτό τον άχρονο χρόνο χωρίς φόρμες και πλαίσια. Επίσης αν απαλλαγούμε από τόσα καθισματάκια, καροτσάκια και παιδικά έπιπλα, μιας και ένα μαντήλι δεμένο στο σώμα μας αρκεί για να βοηθήσει τα κουρασμένα μας χέρια και πλάτες. Ακόμα και αν εργαζόμαστε, ακόμη και αν υπάρχουν ώρες κατά τη διάρκεια της μέρας που να μην έχουμε την επιλογή να είμαστε με τα μωρά μας, έχουμε τη δυνατότητα να τα έχουμε αγκαλιά όλη την ώρα που είμαστε σε επαφή μαζί τους.

Είναι αλήθεια ότι πρέπει να γίνεις λίγο τρελή για τη μητρότητα. Αυτή η τρέλα μας δίνει τη δυνατότητα να είμαστε σε επαφή με το πιο γνήσιο, απρόσιτο, απογυμνωμένο, άγριο, του γυναικείου μας είναι. Έτσι, ας μας συνοδεύσει όποιος θέλει και όποιος είναι ικανός να μην τρομάζει με τη ζωώδη δύναμη που βρυγχάται από τα σωθικά μας.

by Laura Gutman

Family therapist and author of the Best Seller Maternity and the Encounter with our Shadow

http://www.lauragutman.com.ar/

The secret