"One cannot go on creating massive disturbances in childbirth and breastfeeding without altering the sexual life and the capacity to love of society as a whole". Michel Odent

October 3, 2012

Φαρμάκωσέ με γιατρέ...



Πολύ ενδιαφέρον (και απενεχοποιητικό συν τοις άλλοις) - ειδικά προερχόμενο από έναν γιατρό. Διακρίνω μικρές ηλιαχτίδες φωτός στον ορίζοντα που όλο και μεγαλώνουν/πληθαίνουν...



Άστο εσύ, δεν κάνει στην κατάστασή σου!” Ο ηλικιωμένος κύριος παίρνει το καρότσι του σουπερμάρκετ από τα χέρια της κόρης του που περπατάει δίπλα του.  
Η κοπέλα γελάει. “Αμάν βρε μπαμπά, έγκυος είμαι όχι άρρωστη, μπορώ να σπρώξω ένα καρότσι!”
“Αφού δεν είσαι άρρωστη μαμά, γιατί παίρνεις τόσα φάρμακα;;;” ρωτά απορημένος ο μπόμπιρας δίπλα της. “Τα είδα στον πάγκο της κουζίνας”.
“Εεεε, για το μωρό φυσικά” κομπιάζει η μαμά του.
“Άρα είναι το μωρό άρρωστο;;;”


Του Γεώργιου Κ. Μιχαλόπουλου*

Η παραδοσιακή άποψη για την εγκυμοσύνη στη χώρα μας είναι ότι πρόκειται για μια κατάσταση τόσο ιδιαίτερη που φτάνει σχεδόν στα όρια της ασθένειας. Μη σηκώνεις βάρη, μην κουράζεσαι, μην τρως αυτό, μην κάνεις εκείνο. Και φυσικά πάρε φάρμακα. Πολλά φάρμακα. Για να “δέσει” το μωρό, να μην αποβάλεις, να μην αδυνατίσουν τα κόκκαλά σου και πέσουν τα δόντια σου, να μην πάθεις αναιμία. Και να ο σίδηρος, να το ασβέστιο, το φυλλικό οξύ, η προγεστερόνη, το μαγνήσιο.

Ως γνωστό, η πρόληψη είναι καλύτερη από τη θεραπεία συνεπώς η προσέγγιση αυτή ακούγεται λογική. Έχει όμως τελικά επιστημονική βάση;

Σίδηρος

Ο σίδηρος παίζει κεντρικό ρόλο στην παραγωγή αιμοσφαιρίνης και την πρόληψη της αναιμίας. Οι ημερήσιες ανάγκες σε σίδηρο αυξάνουν από τα 18 στα 27mg κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αντικατοπτρίζοντας την αύξηση του όγκου του αίματος της μητέρας. Αυτό συνεπάγεται την ανάγκη και μιας αντίστοιχης αύξησης της διατροφικής του πρόσληψης.

Η συνήθης τακτική, η οποία μάλιστα υποστηρίζεται και από οργανισμούς όπως το αμερικανικό CDC (Centers for Disease Control and Prevention), είναι η χορήγηση συμπληρωμάτων σιδήρου σε όλες τις εγκύους. Αυτό επιτυγχάνει το επιθυμητό αποτέλεσμα με τον ευκολότερο τρόπο, είτε η λήψη με τη διατροφή είναι ανεπαρκής είτε όχι.
Εντούτοις, η λήψη σιδήρου στην πλειοψηφία των εγκύων συνοδεύεται από μια σειρά παρενεργειών από το γαστρεντερικό όπως μόνιμη δυσπεψία, τάση για έμετο, πόνο στο στομάχι και έντονη δυσκοιλιότητα. Οι παρενέργειες αυτές συχνά επιδεινώνονται σταδιακά καθιστώντας την αγωγή ιδιαίτερα δυσάρεστη.

H εναλλακτική προσέγγιση στο θέμα είναι η προσαρμογή της διατροφής κατά τέτοιον τρόπο ώστε να ελαχιστοποιηθεί η ανάγκη για λήψη συμπληρωμάτων. Τροφές πλούσιες σε σίδηρο, όπως άπαχο κόκκινο κρέας, γαλοπούλα, όσπρια καθώς και δημητριακά ενισχυμένα σε σίδηρο είναι ικανές να παρέχουν ποσότητες που είναι πολύ κοντά στον ημερήσιο στόχο των 27mg. Η επιλογή τους δε σημαίνει απαραίτητα μεγάλες αλλαγές στη διατροφή ή αύξηση των μερίδων. Αποτελεί απλά μια ευκαιρία για αναθεώρηση της δίαιτας προς το πιο ισορροπημένο, με προσεκτικότερη και καλύτερη επιλογή τροφών.

Στόχος είναι να διατηρηθεί η πληρότητα των αποθηκών σιδήρου του οργανισμού ώστε να προληφθεί ή τουλάχιστον να καθυστερήσει όσο το δυνατό περισσότερο η εμφάνιση αναιμίας. Αυτό δεν εξασφαλίζει απαραίτητα την ολοκληρωτική αποφυγή λήψης συμπληρωμάτων σιδήρου, κατά κανόνα όμως περιορίζει τη χρήση τους σε ένα συγκριτικά περιορισμένο χρονικό διάστημα προς το τέλος της εγκυμοσύνης. Με τη σειρά του αυτό συνεπάγεται περιορισμό και της διάρκειας και έντασης των παρενεργειών της σιδηροθεραπείας.

Ασβέστιο

Ο οργανισμός της μητέρας παρέχει σταθερά επαρκές ασβέστιο προς το αναπτυσσόμενο έμβρυο αντλώντας από τα οστά της ανεξάρτητα από την ημερήσια ποσότητα που λαμβάνεται με τη διατροφή. Ελλιπής λήψη ασβεστίου από την τροφή μπορεί να προκαλέσει οστεοπενία στη μητέρα, “αδυνάτισμα” δηλαδή των οστών της, και αυτή είναι η δικαιολογία για τη χορήγηση συμπληρωμάτων κατά την κύηση.

Πόσο ασβέστιο χρειάζεται να όμως λαμβάνει μια έγκυος; Στις περισσότερες χώρες της Δύσης η συνιστώμενη δόση κατά την κύηση και το θηλασμό είναι 1100-1200 mg ημερησίως. Αυτό μεταφράζεται σε 4 ποτήρια γάλα ή 3 κεσεδάκια γιαούρτι ή 100 γραμμάρια τυρί, το οποίο είναι αρκετά εύκολος στόχος για μια γυναίκα που της αρέσουν τα γαλακτοκομικά. Και στην αντίθετη περίπτωση όμως υπάρχουν και άλλες τροφές που είναι πλούσιες σε ασβέστιο, για παράδειγμα ένα φλιτζάνι μπρόκολο ή μισό φλιτζάνι αμύγδαλα περιέχουν όσο ασβέστιο έχει μισό κεσεδάκι γιαούρτι.

Συνεπώς, πλην εξαιρετικών περιπτώσεων η λήψη φαρμακευτικών συμπληρωμάτων ασβεστίου στην εγκυμοσύνη είναι περιττή και μπορεί να είναι ακόμα και επιβλαβής (π.χ. υπερβολική λήψη σχετίζεται με σχηματισμό λίθων στους νεφρούς, δυσκοιλιότητα και άλλες παρενέργειες).

Φυλλικό οξύ

Η λήψη φυλλικού οξέος κατά το πρώτο τρίμηνο της κύησης έχει αποδειχθεί ότι συμβάλλει στην καλύτερη ανάπτυξη του νευρικού συστήματος του εμβρύου και την πρόληψη συγγενών ανωμαλιών όπως η δισχιδής ράχη. Γι'αυτό και η καθημερινή λήψη συμπληρώματος συνιστάται ήδη από τη στιγμή που αρχίζουν οι προσπάθειες σύλληψης έως και την ολοκλήρωση του πρώτου τριμήνου της κύησης.

Παρόλα αυτά πολλές γυναίκες συνεχίζουν να παίρνουν το φάρμακο ακόμα και μετά τις 12 εβδομάδες, όταν πια η ανάπτυξη του νευρικού συστήματος του εμβρύου έχει ολοκληρωθεί. Αυτό δεν είναι αναγκαίο και απλώς προσθέτει ένα ακόμα χάπι στον κατάλογο. Οι καθημερινές ανάγκες σε φυλλικό οξύ καλύπτονται εύκολα με τη διατροφή, ειδικά με την κατανάλωση λαχανικών και οσπρίων, συνεπώς δεν υπάρχει κανένα επιπλέον όφελος ούτε για τη μητέρα ούτε για το έμβρυο από την επιπλέον λήψη.

Προγεστερόνη

Η συνταγογράφηση προγεστερόνης στην κύηση είναι εξαιρετικά διαδεδομένη στην Ελλάδα. Συνήθως δίνεται υποστηρικτικά σε περιπτώσεις αιμορραγίας στο πρώτο τρίμηνο και επαπειλούμενης αποβολής. Η προγεστερόνη είναι μια ορμόνη που παράγεται αρχικά από την ωοθήκη και αργότερα από τον πλακούντα και η οποία είναι απαραίτητη για την εξέλιξη της εγκυμοσύνης. Η λογική πίσω από τη χορήγησή της βασίζεται στην υπόθεση ότι ένα ποσοστό αποβολών συμβαίνει λόγω ανεπαρκούς ενδογενούς παραγωγής της και συνεπώς η εξωγενής χορήγηση της ορμόνης είναι ωφέλιμη.

Οι έρευνες παρόλα αυτά καταρρίπτουν αυτή τη θεωρία. Τα επιστημονικά δεδομένα είναι τόσο κατηγορηματικά ότι η χρήση της στο πρώτο τρίμηνο δεν προλαμβάνει τις αποβολές που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας στις οδηγίες του το διατυπώνει ρητά. Επιπλέον ενώ γενικά το φάρμακο θεωρείται ασφαλές έχουν δημοσιευτεί κατά καιρούς και αναφορές εμβρυικών ανωμαλιών που έχουν αποδοθεί στη χρήση της. Παρόλο που το πιθανότερο είναι ότι η αιτία τελικά ήταν διαφορετική και ότι οι εμβρυικές ανωμαλίες δεν οφείλονταν στην ίδια την προγεστερόνη, το ερώτημα είναι γιατί να χρησιμοποιήσει μια έγκυος ένα φάρμακο που αποδεδειγμένα δεν την ωφελεί.

Μαγνήσιο

Η πρόληψη συσπάσεων της μήτρας με τη χρήση μαγνησίου είναι άλλη μια δημοφιλής πρακτική στη χώρα μας. Το μαγνήσιο έχει τοκολυτική δράση, δηλαδή εμποδίζει τις συσπάσεις χαλαρώνοντας τη μήτρα. Η υπόθεση πίσω από την προληπτική χρήση του φαρμάκου είναι ότι με την πρόληψη των συσπάσεων μειώνεται η πιθανότητα αποβολής και πρόωρου τοκετού. Για το λόγο αυτό σκευάσματα μαγνησίου δίνονται για παρατεταμένες περιόδους σε γυναίκες που είχαν στο παρελθόν ιστορικό αποβολών ή αιμορραγία στην κύηση.

Δυστυχώς ούτε αυτή η πρακτική βασίζεται σε επιστημονικά δεδομένα. Συγκεκριμένα η προληπτική τοκόλυση όπως λέγεται, όχι μόνο με μαγνήσιο αλλά και με άλλα φάρμακα, δεν έχει αποδειχτεί ούτε ότι παρατείνει την κύηση ούτε ότι μειώνει τα ποσοστά αποβολών και πρόωρων τοκετών. Με απλά λόγια δεν έχει το προσδοκώμενο αποτέλεσμα και άρα η χρήση της δεν προσφέρει κανένα όφελος στην έγκυο ή το έμβρυο.

Ρηξικέλευθες απόψεις

Γεγονός είναι ότι οι βαθιά ριζωμένες απόψεις, τόσο των γιατρών όσο και του κοινού, αλλάζουν δύσκολα. Ο γιατρός αισθάνεται πίεση να “δώσει κάτι” για να μη φανεί αδιάφορος, σε βαθμό που του έχει γίνει πια αυτόματη κίνηση. Η έγκυος νιώθει ικανοποιημένη πως κάνει ό,τι καλύτερο για το μωρό της παίρνοντας τα φάρμακα, ενώ επιπλέον υφίσταται και ένα είδος κοινωνικής πίεσης: όταν “όλες” οι έγκυες τα παίρνουν, πώς μπορεί αυτή να διαφέρει;

Στην πραγματικότητα η διακοπή του καπνίσματος, η σωστή και ισορροπημένη διατροφή, η σωματική δραστηριότητα και η λήψη φυλλικού οξέος για τις πρώτες 12 εβδομάδες της κύησης είναι οι μόνες παρεμβάσεις που χρειάζονται, βασίζονται σε επιστημονικά δεδομένα και σε τελική ανάλυση έχουν νόημα. Σε άλλες χώρες η ορθολογική αυτή προσέγγιση έχει βρει εφαρμογή εδώ και δεκαετίες. Μήπως είναι ώρα να το πιστέψουμε κι εμείς;


*Ο Dr Γεώργιος Κ. Μιχαλόπουλος, DRCOG BSCCP, είναι Μαιευτήρας Χειρουργός Γυναικολόγος. Μπορείτε να βρείτε περισσότερα άρθρα του και λεπτομέρειες για το βιογραφικό του στο www.gynaikologia.gr

October 2, 2012

Ο ζωώδης θηλασμός

Πηγή: Μάνα Γης


Η πλειοψηφία των μητέρων που αναζητούμε συμβουλές λόγω δυσκολιών στο θηλασμό ανησυχούμε για το πώς να κάνουμε σωστά τα πράγματα αντί να ψάξουμε την εσωτερική σιωπή, τις βαθιές ρίζες, τα απομεινάρια της θηλυκότητας και συναισθηματικό στήριγμα σε άτομα ή κοινότητες που να ευνοούν τη συνάντηση με την προσωπική ουσία.

Ο θηλασμός είναι αγνή εκδήλωση των πιο γήινων και άγριων απόψεων μας που ανταποκρίνονται στη φιλογενετική μνήμη του είδους μας. Για να θηλάσουμε, χρειαζόμαστε μόνο να περάσουμε όλο σχεδόν το χρόνο γυμνές, χωρίς να απομακρύνουμε το πλάσμα μας, βυθισμένες στον άχρονο χρόνο, χωρίς λογική ούτε επεξεργασία σκέψεων, χωρίς ανάγκη να αμυνόμαστε από κάτι ή από κάποιον, αλλά βυθισμένες σε ένα χώρο φαντασιακό και αδιόρατο από τους άλλους.

Αυτό είναι ο θηλασμός. Είναι να αφήσουμε να αναδυθούν οι πιο πρωτόγονες ξεχασμένες ή απαρνούμενες γωνιές μας, τα ζωικά μας ένστικτα που προκύπτουν χωρίς να φανταστούμε ότι φώλιαζαν στο εσωτερικό μας. Είναι να αφεθούμε στην έκπληξη να μας βλέπουμε να γλείφουμε τα μωρά μας, να μυρίζουμε τη φρεσκάδα του αίματός τους, να στάζει το ένα σώμα με το άλλο, να μετατρεπόμαστε σε σώμα και σε υγρά χορευτές.

Ο θηλασμός είναι η απογύμνωση από τα ψέματα που μας έχουν πει σε όλη μας τη ζωή σχετικά με το ποιοι είμαστε και ποιοι θα πρέπει να είμαστε. Είναι να είμαστε ατημέλητες, δυνατές, πεινασμένες, σαν λιονταρίνες, σαν τίγρεις, σαν καγκουρώ, σαν γάτες. Πολύ κοινές με τα θηλαστικά άλλων ειδών όσον αφορά στη συνολική προσήλωση στο μωρό τους, παραμελώντας την υπόλοιπη κοινότητα, προσεκτικές όμως στις ανάγκες του νεογέννητου.

Ευχαριστημένες με το θαύμα, προσπαθώντας να αναγνωρίσουμε ότι ήμασταν εμείς αυτές που το κάναμε πράξη, και να επανενωθούμε με κάθετι sublime. Είναι μια εμπειρία μυστικιστική αν μας το επιτρέψουμε.

Αυτό είναι το μόνο που χρειάζεται για να μπορέσουμε να θηλάσουμε ένα παιδί. Ούτε μέθοδοι ούτε ωράρια ούτε συμβουλές ούτε ρολόγια ούτε μαθήματα. Στήριξη όμως ναι, και εμπιστοσύνη των άλλων (συζύγων, δίκτυο γυναικών, κοινωνία, κοινωνικός περίγυρος) για τον εαυτό μας περισσότερο από ποτέ. Μόνο την άδεια για να είμαστε αυτό που θέλουμε, να κάνουμε αυτό που θέλουμε, και να αφεθούμε στην τρέλα του άγριου.

Αυτό κατορθώνεται αν κατανοηθεί ότι η γυναικεία ψυχολογία περιλαμβάνει αυτές τις βαθιές ρίζες με τη μητέρα – γη, ότι το να είσαι ένα με τη φύση είναι σύμφυτο με το ουσιώδες είναι των γυναικών, και ότι αν αυτή η πτυχή δεν είναι προφανής, ο θηλασμός απλά δε ρέει. Δεν είμαστε τόσο διαφορετικές από τα ποτάμια, τα ηφαίστεια, τα δάση. Το μόνο αναγκαίο είναι να τα προστατεύσουμε από τις επιθέσεις.

Για τις γυναίκες που επιθυμούμε να θηλάσουμε είναι πρόκληση να μην απομακρυνθούμε υπερβολικά από τα άγρια ένστικτά μας. Δυστυχώς συνηθίζουμε να εκλογικεύουμε και να διαβάζουμε βιβλία και με αυτόν τον τρόπο χάνουμε τον άξονα μεταξύ τόσων «επαγγελματικών» συμβουλών.

Η κοινωνική επιμονή και σε μερικές περιπτώσεις οι ιατρικές και ψυχολογικές συμβουλές που επιμένουν στο να χωριζόμαστε οι μητέρες από τα μωρά, απενεργοποιεί το ζωώδες του θηλασμού. Ίσως η κατάσταση που περισσότερο καταστρέφει την εμπιστοσύνη που έχουμε οι μητέρες στα δικά μας εσωτερικά εργαλεία, είναι αυτή η πεποίθηση ότι τα μωρά θα κακομάθουν αν τα έχουμε πολύ ώρα στην αγκαλιά μας. Ο φυσικός διαχωρισμός που έχουμε υποβάλει ως δυάδα παρεμποδίζει τη ροή του θηλασμού.

Τα δυτικά μωρά κοιμούνται σε ψάθινες πορτμπεμπἐ και καροτσάκια ή πάρα πολλές ώρες στις κούνιες τους. Αυτή η συμπεριφορά υπονομεύει απλά το θηλασμό. Επειδή ο θηλασμός είναι μια σωματική δραστηριότητα και σταθερά ενεργειακή. Είναι σαν ένα ποτάμι που δε μπορεί να σταματήσει να ρέει: αν το μπλοκάρουμε, εκτρέπει τη ροή του.

Αντίθετα από αυτό που πιστεύεται, τα μωρά θα έπρεπε να είναι πάνω στη μητέρα τους συνεχώς, ακόμη και κυρίως όταν κοιμούνται. Διότι τρέφονται επίσης και με τη ζέστη, την αγκαλιά, την τρυφερότητα, τη σωματική επαφή, τη μυρωδιά, το ρυθμό της καρδιάς, την εφίδρωση και το άρωμα. Το γάλα ρέει αν το σώμα είναι διαρκώς διαθέσιμο. Ο θηλασμός δεν είναι ξεχωριστό θέμα. Ή είμαστε μητέρα και μωρό, αναμεμειγμένα και ανακατεμένα ή δεν είμαστε. Για αυτό, ο θηλασμός ισοδυναμεί με το να έχουμε το μωρό αγκαλιά όσο το δυνατόν περισσότερο. Δεν υπάρχει λόγος να χωρίσουμε το μωρό από το σώμα μας, παρά μόνο για να ικανοποιήσουμε λίγες προσωπικές μας ανάγκες. Ο θηλασμός είναι σώμα, είναι σιωπή, είναι σύνδεση με τον αόρατο υπόκοσμο, είναι συναισθηματική σύντηξη, είναι παράδοση.

Ο θηλασμός είναι εφικτός αν σταματήσουμε να ακολουθούμε κανόνες, ωράρια, λογικές υποδείξεις και αν είμαστε διαθέσιμες να βυθιστούμε σε αυτό τον άχρονο χρόνο χωρίς φόρμες και πλαίσια. Επίσης αν απαλλαγούμε από τόσα καθισματάκια, καροτσάκια και παιδικά έπιπλα, μιας και ένα μαντήλι δεμένο στο σώμα μας αρκεί για να βοηθήσει τα κουρασμένα μας χέρια και πλάτες. Ακόμα και αν εργαζόμαστε, ακόμη και αν υπάρχουν ώρες κατά τη διάρκεια της μέρας που να μην έχουμε την επιλογή να είμαστε με τα μωρά μας, έχουμε τη δυνατότητα να τα έχουμε αγκαλιά όλη την ώρα που είμαστε σε επαφή μαζί τους.

Είναι αλήθεια ότι πρέπει να γίνεις λίγο τρελή για τη μητρότητα. Αυτή η τρέλα μας δίνει τη δυνατότητα να είμαστε σε επαφή με το πιο γνήσιο, απρόσιτο, απογυμνωμένο, άγριο, του γυναικείου μας είναι. Έτσι, ας μας συνοδεύσει όποιος θέλει και όποιος είναι ικανός να μην τρομάζει με τη ζωώδη δύναμη που βρυγχάται από τα σωθικά μας.

by Laura Gutman

Family therapist and author of the Best Seller Maternity and the Encounter with our Shadow

September 19, 2012

Μάνα όχι άλλο κουράγιο!


Ένα ιδιαίτερα περιεκτικό άρθρο της Όλυς Πατσούρα και μια προβολή που αξίζει να δείτε όπου κι αν είστε!



«Έχεις πολύ στενή λεκάνη τελικά, ο ομφάλιος λώρος φαίνεται να είναι γύρω από το λαιμό του, καθυστερεί πολύ ο τοκετός, το μωρό είναι μικρό - μάλλον έχουμε καθυστερημένη ανάπτυξη, κινδυνεύεις να πάθεις αιμορραγία, έχει περάσει ο καιρός σου (σε πρωτότοκες), θα πονέσεις, θα καταστραφεί ο κόλπος σου, θα κάνεις ένα μήνα να περπατήσεις κανονικά, εσύ είσαι μοντέρνα γυναίκα με καριέρα, μια φορά καισαρική – για πάντα καισαρική, …» = ~47% τοκετοί με καισαρική τομή (σοβαρή εγχείρηση στην κοιλιακή χώρα με τομή και σε εσωτερικό όργανο) και με ανοδική πορεία. Σχεδόν τα μισά παιδιά στη σύγχρονη Ελλάδα γεννιούνται με σκαρπέλο. Καθόλου άσχημα κέρδη. Όσο για τον επονομαζόμενο φυσιολογικό τοκετό, αυτός γίνεται σε ακίνητη θέση, ανάσκελα με τα πόδια ψηλά, με πεταλούδα στο χέρι, συνθετική ωκυτοκύνη και προσταγλανδίνες, καρδιοτοκογραφία, επισκληρίδιο και περινεοτομή. Όμορφα.

Οπωσδήποτε δεν είναι όλες οι εγκυμοσύνες όπως θα θέλαμε, δεν είναι όλα τα βρέφη ούτε οι έγκυες το ίδιο υγιείς. Σε αυτές τις περιπτώσεις η ιατρική παρέμβαση είναι όχι μόνο απαραίτητη αλλά σωτήρια. Η φροντίδα του τοκετού όμως οφείλει να επικεντρώνεται στο να διατηρήσει και να ευνοήσει τη φυσιολογία του τοκετού. Είναι σημαντικό να εφαρμόζονται αποκλειστικά οι διαδικασίες που ενδείκνυνται ιατρικά, τεκμηριώνονται επιστημονικά και μπορούν να διατυπωθούν γραπτώς από το ιατρικό προσωπικό για την ομαλή έκβαση του τοκετού. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συστήνει οι καισαρικές τομές να μην υπερβαίνουν το 10-15% όλων των γεννήσεων καθώς μπορούν να αποβούν επικίνδυνες για μια υγιή μητέρα και το μωρό της, ενώ τα ιατρικά συγγράμματα δικαιολογούν ένα 5-10%. Τα θεαματικά όμως ποσοστά ιατρικών παρεμβάσεων στους τοκετούς παγκοσμίως, αποδεικνύουν ότι γίνονται, όχι γιατί συντρέχουν λόγοι υγείας, αλλά διότι αυτό διευκολύνει τον προγραμματισμό και αυξάνει την παραγωγικότητα και τα κέρδη σε έναν από τους τομείς της καπιταλιστικής παραγωγής που σχετίζεται άμεσα με την αναπαραγωγή της εργασιακής δύναμης, τη μαιευτική. Δεν είναι τυχαίο ότι τα περισσότερα βρέφη καισαρικής γεννιούνται μεταξύ Δευτέρας και Παρασκευής και ώρα 8π.μ.-5μ.μ.

Ας μην σπεύσουμε όμως να χαρακτηρίσουμε τους γιατρούς απάνθρωπους, οι αξιολογικές κρίσεις περισσότερο φανατίζουν παρά αποκαλύπτουν. Δεν είναι κακοί οι γιατροί, απλώς τη δουλειά τους κάνουν. Και σε μία νεοφιλελεύθερη κοινωνία το κίνητρο για κάθε επαγγελματική δραστηριότητα είναι το κέρδος, το οποίο και πρέπει να αυξάνεται. Το κεφάλαιο που επενδύεται στα μαιευτικά κέντρα ή οι γυναικολόγοι που λειτουργούν ως ατομικές επιχειρήσεις πρέπει να έχουν κέρδος από τη δραστηριότητά τους. Στο παρελθόν, το μεγαλύτερο ποσοστό των τοκετών έφεραν αισίως εις πέρας οι μαίες χωρίς καμία ανάγκη χειρουργικής βοήθειας. Σταδιακά και μέσω κρατικού σχεδιασμού, κυνηγήθηκαν οι μαίες, κατασυκοφαντήθηκε ή και απαγορεύτηκε το λειτούργημά τους και ο χώρος τους (το σπίτι της επίτοκης) και ταυτόχρονα επιβλήθηκε λαμπερό, μοντέρνο και ασφαλές – ασφαλές από το 1862 και μετά που πάσχισε να τους πλύνει τα χέρια ο Semmelweis – το λειτούργημα του χειρουργού-γυναικολόγου. Στη συνέχεια εδραιώθηκαν τα μαιευτήρια και στα έσοδα του γυναικολόγου και του αναισθησιολόγου προστέθηκαν και τα έσοδα νοσηλείας, έτσι, με τη νέα αυτή υπηρεσία αυξήθηκε το περιθώριο κέρδους. Αυτό λειτούργησε ικανοποιητικά για κάποια χρόνια. Αργότερα η επιχείρηση έπρεπε να εκσυγχρονιστεί. Από τη στιγμή που ένας φυσικός τοκετός έχει μη σταθερή διάρκεια και μη σταθερά ωράρια, το κόστος παραγωγής αυξάνεται και τα κέρδη μειώνονται. Μεγάλο ποσοστό των γιατρών, ακολουθώντας αναγκαστικά τους κανόνες της αγοράς, προσπάθησαν, κατάφεραν και συνεχίζουν την προσπάθεια για την κανονικοποίηση της παραγωγής: προγραμματισμός της στιγμής της γέννας, προγραμματισμός της διάρκειάς της, προγραμματισμός της ημέρας εργασίας, της εβδομάδας, του μήνα, κτλ. Σήμερα οι πιο ευαισθητοποιημένοι από αυτούς, σου ξύνουν τον αμνιακό σάκο στην τελευταία επίσκεψη στο ιατρείο τους και προκαλούν «φυσιολογικό» τοκετό ( νωρίτερα από το κανονικό) για την επόμενη μέρα που έχουν κλινική. Οι λιγότερο ενοχικοί σου κόβουν την κοιλιά με ιλουστρασιόν επιχειρήματα και απόκρυψη επιστημονικών δεδομένων σχετικά με τους κινδύνους της καισαρικής τομής. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος να ευδοκιμήσει μια επιχείρηση. Οι καισαρικές αυξάνονται ραγδαία γιατί από τη μια αναθέτουμε τον τοκετό σε χειρουργούς και από την άλλη γιατί οι σύγχρονες γυναίκες προσπαθούν με αναγκαστικά αποσπασματικό και σπασμωδικό τρόπο να επιλύσουν την αντίφαση που βιώνουν ως σεξουαλικά αντικείμενα και μηχανές αναπαραγωγής.

Η ιστορική εξέλιξη της καπιταλιστικής κοινωνίας είχε ως αποτέλεσμα, μέσω παρεμβάσεων ειδικευμένων λειτουργών (γιατροί, επιστήμονες και βιομήχανοι), να μεταλλαχθούν σταδιακά δύο διαδικασίες αποκλειστικά θηλυκές, ο τοκετός και ο θηλασμός, και να πειστούν οι γυναίκες ότι δεν μπορούν καθόλου να τα καταφέρουν χωρίς μηχανήματα, νυστέρια και σκονογάλατα στο μπιμπερό, καλύπτοντας ένα τεράστιο και συνεχώς ανανεωνόμενο κενό της αγοράς και παράγοντας τεράστια κέρδη. Και πάλι, δεν έχει νόημα να υποπέσουμε σε αξιολογικές κρίσεις για αναίσθητους καταπατητές του όρκου του Ιπποκράτη, ξεπουλημένους επιστήμονες και βάναυσους καπιταλιστές. Ο τρόπος με τον οποίο επιτεύχθηκε αυτή η μετάλλαξη ήταν αυτός που διαμορφώθηκε τη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο του καπιταλισμού, μέσα από την ιστορική εξέλιξη του κοινωνικού ρόλου και της κοινωνικής θέσης των ειδικευμένων λειτουργών και των γυναικών και τίποτα το μη ανθρώπινο ή αντικοινωνικό δεν υπάρχει σε αυτήν την ιστορική κοινωνική διαδικασία.

Από την άλλη, το ότι κατανοούμε τον τρόπο διαμόρφωσης και λειτουργίας του σημερινού ιατρικού κατεστημένου δεν σημαίνει ότι το αποδεχόμαστε και το υπομένουμε χωρίς αντίδραση και χωρίς δράση. Ούτε ότι δικαιολογούμε τους λειτουργούς του, ούτε ότι τους αφήνουμε να βάζουν το χέρι τους, σκέτο ή με εργαλεία, εκεί που δεν το χρειάζονται οι επίτοκες.

«Εκατομμύρια γυναίκες σε πολλές χώρες του κόσμου, σπρώχνονται στα νοσοκομεία, καθηλώνονται στο κρεβάτι και σφαγιάζονται», αναφέρει η Hermine Hayes-Klein, αμερικανίδα δικηγόρος και μια από τους διοργανωτές στο πρόσφατο διεθνές συνέδριο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στον Τοκετό, που πραγματοποιήθηκε στη Χάγη. «Υφίστανται ανώφελες ιατρικές και χειρουργικές επεμβάσεις, στις οποίες οι θεράποντες ομολογούν ότι καταφεύγουν για οικονομικούς ή λόγους προσωπικής τους ευκολίας. Σε ολόκληρο τον πλανήτη οι γυναίκες συνειδητοποιούν ότι η γέννα μπορεί να είναι ασφαλής, χωρίς να πρέπει να βιώσουν την έλλειψη σεβασμού και την κακοποίηση».

Σύμφωνα με τον Mardsen Wagner, πρώην διευθυντή του τμήματος υγείας μητέρας και παιδιού του ΠΟΥ, «η περινεοτομή ποτέ δεν είναι αναγκαία σε ποσοστό άνω του 20% των τοκετών. Η επιστήμη έχει αποδείξει ότι προκαλεί πόνο, αυξάνει τον κίνδυνο αιμορραγίας, και προκαλεί μακροχρόνιες σεξουαλικές δυσλειτουργίες. Για όλους αυτούς τους λόγους, το να γίνονται πολλές περινεοτομές, έχει σωστά θεωρηθεί ως μια μορφή ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων».

Η Louise Silverton, αναπληρώτρια γενική γραμματέας του Βασιλικού Κολεγίου των Μαιών, είπε πως «οι γυναίκες έχασαν την εμπιστοσύνη τους στην ικανότητά τους να γεννούν». Με τη βοήθεια της ιατρικής βιομηχανίας (δημόσια και ιδιωτικά, πανεπιστημιακά, ερευνητικά και ιατρικά ιδρύματα, φαρμακοβιομηχανία, κτλ.), να συμπληρώσουμε για να είμαστε δίκαιοι. Δεν την έχασαν με δική τους πρωτοβουλία οι γυναίκες την εμπιστοσύνη τους. Την έχασαν μετά από τεράστια σε χρόνο και σε ένταση προσπάθεια του κεφαλαίου μέσω της επιβολής κρατικού ελέγχου σε όλους τους τομείς της αναπαραγωγής της εργασιακής δύναμης και δη της υγείας, μέσα στην οποία εντάχθηκε και η μητρότητα.

Χάσαμε την ικανότητά μας να γεννάμε, να θηλάζουμε, χάνουμε τη γονιμότητά μας και χρειαζόμαστε όλο και περισσότερες υψηλής τεχνολογίας γονιμοποιήσεις να υποβοηθήσουν την ολοένα συχνότερη στειρότητά μας.

Τί άλλο έχουμε να χάσουμε πια; Μάνα, φτάνει το κουράγιο και η υπομονή, έχουμε πόλεμο. Ενημερώσου, ενημέρωσε, διεκδίκησε. Τα τελευταία χρόνια αναπτύσσεται διεθνώς ένα κίνημα που διεκδικεί πίσω τον τοκετό. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, το Ελληνικό Δίκτυο για το Σεβασμό στη Γέννα, ENCA Hellas, σε συνεργασία με το One World Birth Project, φέρνει σε κάθε γωνιά της Ελλάδας, σε ταυτόχρονη παγκόσμια πρεμιέρα, την Πέμπτη 20 Σεπτεμβρίου 2012, τη νέα ταινία «Freedom For Birth»: ένα μαχητικό ντοκιμαντέρ για το πώς, σε ολόκληρο τον κόσμο, καταστρατηγείται συστηματικά το ανθρώπινο δικαίωμα των γυναικών να βιώσουν το θαύμα της γέννας, να ζήσουν τον τοκετό ως μια μεγαλειώδη φυσική εμπειρία και όχι ως αρρώστια ή ως «σφαγή» (πληροφορίες: http://www.encahellas.eu/premiere-freedom-for-birth-.html). Οι μητέρες γεννούν μια παγκόσμια επανάσταση στις 20 Σεπτέμβρη 2012.

βιολόγος-ολιστική θεραπεύτρια

September 12, 2012

Η Τέχνη του Θηλασμού


Εξαιρετικό άρθρο!!


«Υπάρχουν πολλά είδη τέχνης. Οι παραδοσιακές τέχνες βασίζονται στη γνώση του λαού και  περνούν από τη μία γενιά στην άλλη. Τα παιδιά παρατηρούν τους γονείς ή τους συγγενείς, εμποτίζονται από τη γνώση αυτή, και όταν έρθει η σειρά τους ξέρουν τι να κάνουν και πώς να το κάνουν. Έτσι και ο θηλασμός για χιλιετηρίδες ήταν μια τέχνη γνωστή σε όλους. Όπως σε όλες τις τέχνες όμως, αν οι γνώστες, οι τεχνίτες λιγοστέψουν, τότε και η τέχνη τους σιγά σιγά χάνεται. Έτσι έχει συμβεί και με το θηλασμό στο δυτικό κόσμο και στη Ελλάδα. 

Οι γενιές των μητέρων μας και για τις πιο νέες και των γιαγιάδων, έζησαν σε μια περίοδο όπου πολλές τεχνολογικές ανακαλύψεις έγιναν αποδεκτές με άκρατο ενθουσιασμό και εμπιστοσύνη μέσα σε ένα γενικότερο πλαίσιο έλξης προς την τεχνολογία. Έτσι και το τεχνητό γάλα παρουσιάστηκε σαν ένα ιδανικό υποκατάστατο του μητρικού γάλακτος, παρόλο που δεν υπήρχε επιστημονική τεκμηρίωση για αυτό το χαρακτηρισμό. Η τεκμηρίωση δεν ήρθε ποτέ εφόσον χιλιάδες έρευνες από τότε  ακράδαντα αποδεικνύουν τις τρομερές ελλείψεις του τεχνητού γάλακτος σε σχέση με το μητρικό (παρόλο που οι εταιρίες εργάζονται ακατάπαυστα ψάχνοντας τρόπους να κάνουν το τεχνητό γάλα να μοιάσει λίγο στο μητρικό.) Αλλά η ζημιά έχει γίνει…

Αυτό που ήταν αυτονόητο 100 χρόνια πριν, ότι εμείς οι γυναίκες θα μεγαλώναμε σε ένα περιβάλλον όπου θα βλέπουμε τις άλλες γυναίκες γύρω μας να θηλάζουν, και όταν θα ερχόταν η σειρά μας θα κάναμε το ίδιο, μέσα σε λίγα χρόνια χάθηκε. Δεν μπορούμε να στραφούμε στις μητέρες μας για βοήθεια. Οι περισσότερες γυναίκες δεν έχουμε δει καν ποτέ μωρά να θηλάζουν, πέραν ίσως κάποιου ντοκιμαντέρ για τριτοκοσμικούς λαούς. Κάτι πολύ μακρινό από εμάς δηλαδή… Πολλές ούτε καν έχουμε πάρει ποτέ αγκαλιά ένα νεογέννητο και φυσικά δεν ξέρουμε ποια είναι η φυσιολογική συμπεριφορά ενός μωρού. 

Σε μια προσπάθεια ανεύρεσης της γνώσης για το θηλασμό οι μητέρες στρεφόμαστε στους ειδικούς, όπως έχουμε συνηθίσει να κάνουμε. Στρεφόμαστε στο γυναικολόγο μας, στον παιδίατρο, στο μαιευτήριο όπου θα γεννήσουμε.  Είναι ειδικοί άρα ξέρουν. Τι ξέρουν όμως πέραν της θεωρίας που έμαθαν στη σχολή τους για την ανωτερότητα του μητρικού γάλακτος; Πόσοι από αυτούς τους ειδικούς έχουν εμπειρία με το θηλασμό; Πόσοι έχουν θηλάσει τα παιδιά τους; Πόσοι ξέρουν να μας καθοδηγήσουν όταν έχουμε δυσκολίες; Πόσοι είναι διατεθειμένοι να δώσουν χρόνο σε αυτό; Πολλοί λίγοι… 

Τότε τι να κάνει η μητέρα; Πώς να ξαναβρεί το θηλασμό μέσα σε τόσες αρνητικές επιρροές που την κάνουν να χάνει το δρόμο της; Που να στραφεί;  Να στραφεί στο μοναδικό μη αλλοτριωμένο μέλος της κοινωνίας μας. Να στραφεί εκεί που ο θηλασμός ακόμα θεωρείται αυτονόητος. Εκεί που η γνώση έρχεται με όλη τη δύναμη της βιολογίας μας. Να στραφεί στο μωρό της. Αυτό ξέρει.

Τι;; θα μου πείτε. Αυτό το ανήμπορο πλασματάκι ξέρει; Και αν ξέρει πώς θα μου το δείξει; Ούτε μιλά, ούτε στηρίζεται καλά- καλά. Κι όμως, ΑΝ ΤΟΥ ΕΠΙΤΡΕΨΟΥΜΕ, το μωρό μας μπορεί να μας μάθει τα πάντα για το θηλασμό.
Τι εννοώ όταν λέω «να του επιτρέψουμε».

Καταρχάς να του επιτρέψουμε να γεννηθεί με τη μέγιστη ασφάλεια αλλά συγχρόνως δείχνοντας σεβασμό στη διαδικασία και το χρόνο που θέλει ο τοκετός, μια και ο φυσιολογικός τοκετός βοηθά πολύ τον θηλασμό. 

Αυτό είναι ένα τεράστιο θέμα που δεν μπορώ να καλύψω σε αυτή την ομιλία, οπότε πολύ συνοπτικά θα αναφερθώ σε λίγα στοιχεία.

- Χρειάζεται να βοηθήσουμε τη μητέρα δημιουργώντας ένα περιβάλλον γέννας όπου θα νιώθει ασφαλής και θα μπορεί να επιτρέψει στο σώμα της να λειτουργήσει. Φώτα, ομιλίες, μετρήσεις, ακινησία, παρατηρητές είναι όλοι παράγοντες που αναστέλλουν τον τοκετό και παρόλ’ αυτά  χρησιμοποιούνται στους περισσότερους τοκετούς σήμερα. Έτσι ο τοκετός συχνά δεν εξελίσσεται και τότε χρησιμοποιούμε χημικά  κοκτέιλ γέννας που θα ήταν άχρηστα αν επιτρέπαμε στη μητέρα να εκκρίνει τις φυσικές της ορμόνες!! Η χρήση αναλγητικών κατά τη διάρκεια του τοκετού αυξάνει τις πιθανότητες να παρουσιαστούν προβλήματα με το θηλασμό στο ζευγάρι μητέρας-μωρού, επηρεάζοντας τη θηλαστική κίνηση, τη ζωντάνια και τη συγκροτημένη συμπεριφορά του νεογέννητου.

- Σε μια έρευνα που έγινε στην Ελλάδα πριν λίγα χρόνια βρέθηκε ότι τα μωρά δεν γεννιούνται πλέον όλες τις ημέρες και κυρίως τη νύχτα, αλλά 8 το πρωί με δύο το μεσημέρι Δευτέρα με Παρασκευή!!! Ένα πολύ περίεργο φαινόμενο που δείχνει ή ότι  η βιολογία των μωρών μας έχει αλλάξει ή ότι έχουμε ξεφύγει πολύ από το ζητούμενο!!

- Ακούσαμε πριν για τα την πρωτοβουλία για τα φιλικά προς τα βρέφη μαιευτήρια. Υπάρχει και μια άλλη αντίστοιχη παγκόσμια πρωτοβουλία για τα φιλικά προς τη μητέρα νοσοκομεία (Μοther-Friendly Initiative) που συνυπογράφεται από τους πλέον καταξιωμένους επαγγελματίες στο χώρο της μαιευτικής. Και αυτή έχει 10 βήματα. Τα εννέα πρώτα αναφέρονται στους τρόπους με τους οποίους μπορεί να υποστηριχθεί μια γυναίκα μη παρεμβατικά στον τοκετό της καταλήγοντας στο 10ο που είναι τα 10 βήματα για τον θηλασμό. Οπότε τώρα που αποκτήσαμε δύο νοσοκομεία φιλικά προς τα μωρά, καιρός είναι να θέσουμε στόχο να αποκτήσουμε και μαιευτήρια φιλικά προς τις μητέρες!   

Μετά τον τοκετό, έρχεται το ΠΟΛΥ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ κομμάτι του τι κάνουμε ΜΟΛΙΣ γεννηθεί το μωρό.

Ένα βρέφος έχει 4 ανάγκες. Μόνο! Οξυγόνωση, Θερμότητα, Ασφάλεια, Τροφή.

Στη κοιλιά της μαμάς του το έμβρυο έχει μόνιμα και τα τέσσερα. Όταν γεννιέται υπάρχει πάλι ΕΝΑ και μοναδικό μέρος όπου καλύπτει και τις τέσσερις αυτές ανάγκες του και στο οποίο μπορεί να φτάσει μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα από τη στιγμή της γέννησής του. Αυτό το μέρος είναι η αγκαλιά της μαμάς του.

Εκεί έχει άριστη οξυγόνωση μια και η αναπνοή της μητέρας του και το διοξείδιο του άνθρακα που αποβάλει ενεργοποιεί τη δική του αναπνοή. 

Έχει θερμότητα μια και το στέρνο της δρα σαν θερμοστάτης, αυξάνοντας τη θερμοκρασία της ώστε να το κρατήσει ζεστό. Επανειλημμένες έρευνες έχουν δείξει ότι η θερμοκρασία του μωρού ρυθμίζεται πιο γρήγορα όταν τοποθετείται γυμνό στο στέρνο της μαμάς του από ότι μέσα στο πυρέξ του μαιευτηρίου.

Έχει ασφάλεια αναγνωρίζοντας τη μυρωδιά, τον χτύπο της καρδιάς και τη φωνή της μητέρας του.

Έχοντας αυτά τα τρία, το νεογέννητο είναι έτοιμο να προχωρήσει στην ικανοποίηση της  τέταρτης ανάγκης του, να βρει τροφή!

Σε όλα τα θηλαστικά είναι το νεογέννητο που παίρνει την πρωτοβουλία του θηλασμού, όχι η μητέρα. Εκεί που η μητέρα καθοδηγείται πλήρως από τη βιολογία της δεν κάνει τίποτα για να βοηθήσει το μωρό της να θηλάσει. Απλώς παραμένει διαθέσιμη. Οπότε και εμείς που ψάχνουμε να ξαναβρούμε το νήμα του θηλασμού ας κάνουμε το ίδιο. Ας αφήσουμε τη μητέρα με το νεογέννητο μωρό πάνω στο σώμα της, δέρμα με δέρμα. Δεν υπάρχουν άλλωστε ιατρικοί λόγοι που κάνουν απαραίτητη την άμεση απομάκρυνση του μωρού από τη μητέρα για να ζυγιστεί, να μετρηθεί,  να πλυθεί κλπ. Όλα αυτά μπορούν να γίνουν και αργότερα ή και πάνω στο σώμα της μητέρας. Αφήνοντας λοιπόν το μωρό πάνω στη μαμά του, και έχοντας λίγη υπομονή να ξαναανακαλύψουμε την τέχνη του να μην κάνουμε τίποτα, θα εντυπωσιαστούμε βλέποντάς το να σπρώχνει με τα πόδια του και να ωθεί το σώμα του προς το στήθος της μητέρας, να πιάνει τη θηλή της με το χεράκι του και να τη μαλάσει για να την κάνει πιο στητή, να σηκώνει το κεφάλι του και να το κινεί προς το στήθος και τέλος να πιάνει τη θηλή και να θηλάζει. Αυτά όλα τα κάνει μόνο του, το «ανήμπορο» μικρό μωρό μας, χωρίς  «οι μεγάλοι», οι ειδικοί, τα μηχανήματα γύρω να κάνουν τίποτα.

(Στην Εθνική Μελέτη Συχνότητας και Προσδιοριστικών Παραγόντων Μητρικού Θηλασμού του 2007,  27% των μητέρων δήλωσαν ότι τους «έφεραν» το μωρό τους εντός μίας ώρας να θηλάσουν. Αυτό σημαίνει ότι καταρχάς τους το είχαν πάρει. Κατά δεύτερον δεν ορίζει το πόση ώρα τους το άφησαν, συνήθως δεν είναι για πάνω από 10-20 λεπτά, ούτε κατά πόσο του επέτρεψαν να βρει το στήθος μόνο του ή το τοποθέτησαν εκεί στα γρήγορα. Στο 99,99% των περιπτώσεων το «βοηθούν» να θηλάσει. Οπότε παρόλο που είναι σίγουρα ένα βήμα το να δίνουν το μωρό στη μαμά του, υπάρχει τεράστιος χώρος για βελτίωση σε αυτόν τον τομέα. )

Η μητέρα που θα βιώσει αυτή την εμπειρία μεταμορφώνεται. Καταρχάς οι ορμόνες της αρχίζουν να ρέουν με τέτοια δύναμη που γίνεται μια πολύ έντονη σύνδεση με το μωρό της. Η παραγωγή γάλακτος ενεργοποιείται αμέσως. Και εξίσου σημαντικό, αλλάζει ο τρόπος που βλέπει το μωρό της και τον εαυτό της. Βιώνει τη δύναμη τη δική της και του μωρού της. Το μωρό της δεν είναι ανήμπορο, είναι ένα ικανότατο πλάσμα που ξέρει τι θέλει. Συγχρόνως όμως βιώνει και την απόλυτη ανάγκη του μωρού της για αυτή. Μέσα σε λίγες στιγμές από άπειρη γυναίκα γίνεται μητέρα. Η μοναδική και αναντικατάστατη μητέρα του μωρού που κρατά στην αγκαλιά της. Δεν θα δεχθεί να αντικατασταθεί από ένα μπιμπερό. Δεν θα δεχθεί τις παρεμβάσεις που οργανώνονται «για το καλό της» μόλις πάει στο δωμάτιο. 

Το πρώτο είδος παρεμβάσεων που θα υποστεί μια μητέρα φτάνοντας στο δωμάτιο του μαιευτηρίου είναι αυτές που θα προσπαθήσουν να την απομακρύνουν  από το μωρό της (ακόμα και αν έχει rooming-in): δωμάτια χωρίς δυνατότητα απομόνωσης, προσωπικό που μπαινοβγαίνει στο δωμάτιο κάθε ώρα και στιγμή, συμβουλές τύπου «Να πάρουμε το μωρό σου να ξεκουραστείς», «Θα το κακομάθεις πάνω σου όλη την ώρα» (Μα εκεί βρισκόταν 9 μήνες τώρα!) «Χρειάζεται να απλωθεί το κορμάκι του να ξεπιαστεί» (Μα δεν έχει απλωθεί ποτέ το κορμάκι του, δεν έχει βρεθεί ποτέ σε ακίνητη επιφάνεια μακριά από τη μαμά του). Kαι τέλος, οι επισκέψεις. Με κάθε καλή πρόθεση παρελαύνουν όλοι οι συγγενείς αποδιοργανώνοντας τελείως το ζευγάρι μαμάς - μωρού. Όχι, τίποτα από όλα αυτά! 

Το μόνο που θέλει από εμάς το μωρό για να μπορέσει να  μας δείξει το θηλασμό είναι να βρίσκεται στο σωστό μέρος. Και αυτό είναι δέρμα με δέρμα στο στέρνο της μητέρας του. Αυτό δεν ισχύει μόνο στην αίθουσα τοκετού αλλά και στο δωμάτιο του μαιευτηρίου τις επόμενες μέρες. 

Το μωρό που γεννιέται σήμερα δεν είναι διαφορετικό από το μωρό που γεννιόταν σε μια σπηλιά πριν από χιλιάδες χρόνια. Δεν ξέρει ότι βρίσκεται σε ένα πολυτελές μαιευτήριο όπου υποτίθεται ότι δεν κινδυνεύει από τίποτα. Δεν ξέρει ότι η μητέρα του είναι λίγο πιο πέρα. Στο μόνο μέρος που νιώθει ασφαλές είναι στην αγκαλιά της μητέρας του. Αν δεν νιώθει ασφάλεια δεν ασχολείται με την τροφή του. Πρέπει πρώτα να έχει δεδομένη την ασφάλεια για να δείξει ενδιαφέρον για το θηλασμό. Στην αγκαλιά της μητέρας του έχοντας όλες τις άλλες ανάγκες του καλυμμένες ασχολείται με τη διατροφή του, θηλάζοντας πάλι και πάλι χωρίς ωράριο πολλές φορές την ημέρα και τη νύχτα. Κάποιες φορές θηλάζει για πολλή ώρα, άλλες για λίγο και κοιμάται. Η παραγωγή της μητέρας εξαρτάται από το πόσο θηλάζει το μωρό της. Κάθε μωρό μπορεί να ρυθμίσει τέλεια την παραγωγή της μητέρας του ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του, φτάνει να θηλάζει όποτε θέλει για όσο θέλει.

Το πρωτόγαλα είναι λίγο σε ποσότητα, περίπου 40ml το πρώτο 24ωρο, δηλαδή λίγες σταγόνες κάθε φορά, αλλά είναι η μοναδική τροφή που χρειάζεται το μωρό για τις πρώτες μέρες και είναι η πιο θρεπτική τροφή που θα φάει ένας άνθρωπος σε ολόκληρη τη  ζωή του. Το να θηλάζει το μωρό συχνά τις πρώτες ημέρες σε ένα στήθος που δεν έχει βαρύνει ακόμη από τα γάλα δίνει την ευκαιρία και στους δύο να βελτιώσουν την τεχνική τους. Επίσης μειώνει σημαντικά τις πιθανότητες να παρουσιάσει το μωρό αυξημένο ίκτερο μια και το πρωτόγαλα δρα ως καθαρτικό αποβάλλοντας τη χολεριθρίνη από τον οργανισμό του.

Το δεύτερο είδος παρεμβάσεων στα δωμάτια των μαιευτηρίων έχει άμεσα στο στόχαστρο το θηλασμό. Κάθε ανησυχία του μωρού ερμηνεύεται από το προσωπικό και τους συγγενείς, από αυτούς που περιμένουμε να υποστηρίξουν τη μητέρα, ως σημάδι πείνας. Από το πρώτο 24ωρο αρχίζουν τα σχόλια «Δεν φτάνει το γάλα σου» «Να σου ζουλήξω το στήθος να δούμε αν έχεις… μπα δεν έχεις» «Έχεις πολύ μικρό στήθος δεν θα καταφέρεις να θηλάσεις», «Έχεις πολύ επίπεδη θηλή, δεν θα καταφέρει να πιάσει» . 

Και εκεί, «ελαφρά τη καρδία», προτείνεται το ξένο γάλα, υποβιβάζοντας την εξαιρετική σημασία του Αποκλειστικού Θηλασμού. «Λίγο γάλα δώσε του μέχρι να κατέβει το δικό σου», «Λίγο γάλα δώσε του για να ησυχάσει», «Λίγο γάλα δώσε του γιατί έχασε βάρος», «Πάλι ξύπνησε άρα δεν χόρτασε δώσε του λίγο γάλα….», κλπ.

Κι όμως αυτό το λίγο γάλα κάνει μεγάλο κακό.

Η παραγωγή της μαμάς αργοπορεί.

Το έντερο του μωρού που ήταν καλυμμένο από μητρικό γάλα για να εμποδίσει την εισχώρηση βακτηριδίων και ιών γίνεται ευάλωτο σε αυτούς.

Το μωρό χάνει τα αντισώματα και τα ανοσολογικά στοιχεία που θα είχε πάρει αν θήλαζε.

Πολλές φορές το μωρό μπερδεύεται και δεν θηλάζει καλά μετά.

Και το κυριότερο, η αυτοπεποίθηση της μητέρας κλονίζεται. «Αφού δεν μπορώ να θηλάσω εδώ στο μαιευτήριο που έχω και τόσους ανθρώπους να με βοηθήσουν, πως θα τα καταφέρω στο σπίτι μόνη μου;;;»

(Στην εθνική έρευνα που προαναφέρθηκε, μέσα στη πρώτη εβδομάδα τα ποσοστά θηλασμού μειώνονται σχεδόν 50%. Τι γίνεται μέσα σε αυτή την εβδομάδα; Πόσα εμπόδια βάζουμε στις μητέρες ώστε παρόλο που 87% ξεκινά το θηλασμό μέσα σε 7 ημέρες οι μισές περίπου τον εγκαταλείπουν;)

Και πάλι η λύση είναι το μωρό. Η μαμά που θα κρατήσει το μωρό στην αγκαλιά της και θα παρακολουθεί τα σημάδια του, θα βρει το θηλασμό. Θα το δει να κουνά το κεφαλάκι του, να ανοιγοκλείνει το στόμα του, να γλείφεται, και θα του προσφέρει το στήθος της. Κοιτάζοντας το  δικό της μωρό, ούτε το ρολόι, ούτε τα βιβλία, ούτε το μωρό της διπλανής της, θα μάθει να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του. Τις περισσότερες φορές δεν χρειάζονται ειδικές στάσεις θηλασμού. Αν καθίσει αναπαυτικά η μαμά με το μωρό στην αγκαλιά, το μωρό αργά ή γρήγορα θα βρει το στήθος.  

(Πριν λίγο καιρό γέννησε η ανιψιά μου και τις πρώτες μέρες πέρασα πολλές ώρες στο δωμάτιο μαζί της. Το μωρό που είχε πάρει κάποια δόση επισκληριδίου δεν έδειχνε ενδιαφέρον για το στήθος. Το είχε αγκαλιά και περιμέναμε. Όταν θέλησε να θηλάσει δεν έβρισκε πώς να πιάσει τη θηλή. Παρόλο που προσπαθήσαμε να το βοηθήσουμε την πρώτη φορά την βρήκε αφού έψαχνε και έκλαιγε για τουλάχιστον μια ώρα. Το ίδιο και τη δεύτερη και την τρίτη και τη δέκατη φορά. Την πρώτη μέρα το μωρό κατάφερε να πιάσει μόνο το ένα στήθος. Για να βρει πώς να πιάνει και το άλλο του πήρε ένα 24ωρο. Εγώ το μόνο που έκανα ήταν να την καθησυχάζω ότι έτσι είναι τα μωρά και ότι θα τα καταφέρουν. Και πράγματι τα κατάφεραν μια χαρά. Το μόνο που χρειάζονταν ήταν λίγο χρόνο.)

Αλλά συνήθως δεν τους τον δίνουμε. Πανικοβαλλόμαστε και επεμβαίνουμε. Ο θηλασμός δεν θέλει επεμβάσεις. Ο Θηλασμός είναι μια τέχνη. Η τέχνη της διαθεσιμότητας. Η τέχνη της μη επεμβατικής υποστήριξης και ενθάρρυνσης. Η τέχνη  της εμπιστοσύνης στη φύση μας. 

Οπότε ας εμπιστευτούμε τα μωρά μας και ας τα αφήσουμε να μας  δείξουν το δρόμο!»

Μαρία Φερτάκη
Πιστοποιημένη Σύμβουλος Γαλουχίας IBCLC, 
Ψυχολόγος ΜΑ



August 11, 2012

Milo's birth story (February 2012)

Yet another inspiring story coming from the Invisible Midwives



Our first son’s birth had been a good one, all things considered; in a birth centre, 14 hours of active labour, a rather long pushing stage (3 and a half hours) due to his hand being up by his ear, but all without intervention and resulting in the birth of a big, beautiful boy who we instantly fell in love with.

When I became pregnant again 18 months later, my first instinct was to go back to the same birth centre for this labour. Most of my friends seem to have had a pretty shocking time giving birth in hospital, and I considered myself lucky to have had a positive experience. I can’t say I enjoyed Rory’s birth exactly, but no-one enjoys childbirth, I thought, and simply to have gotten through it without drugs or injury to myself or my baby was as good as it was going to get, surely? But as the months went on and I became more confident that this little baby was sticking around, I begun to reconsider and question some of the things that had happened during Rory’s birth. The car journey, for starters – Hell. Then the painful vaginal examination upon arrival. I had been amazed to discover during a stretch and sweep 24 hours previously, when I was experiencing no labour pains at all, that I was already 3 cm dilated. How wonderful! This was going to be easy, surely. But when I arrived at the birth centre having been in labour for 6 hours, getting 3 contractions every 10 minutes and in a lot of pain, a VE revealed that I was… 3 cm dilated. Still 3 cm? How is this even possible?! At this rate I was going precisely nowhere. 

I was also told that the baby was slightly posterior and the cervix was quite far back. The message was clear: you’re going to be here a long time. In fact, let’s send you home. Please no! I begged. I can’t have another contraction in a car! The birth centre was quiet that evening, so eventually they gave in and let me stay. But a shadow was cast over the rest of the first stage. ‘You’re going nowhere, fast’ hung around in the back of my mind and I couldn’t shake it off. The contractions intensified, the pain was worse than I could have imagined, and it seemed to have no end. If only someone could tell me how much longer, was all I could think. I need to know that this will end. I need the certainty of an end point. But of course no-one can tell you when that will be. 

Then the second stage, at last! Instantly the pain was manageable. I could do this. The end was in sight. But three hours later I was starting to doubt myself. Could I really do this? It was such hard work, it seemed impossible. Everyone was telling me to push, push, push. I had been ready to breathe my baby out, but now I was pushing so hard, working harder than I had ever worked in my life. I was sweating and straining and shaking with the effort of each exhausting contraction. I was the one suggesting Ventouse! But thankfully I lucked out with a midwife who defied the 2 hour time limit and told me that I was going to get this baby out, and no-one else. And, eventually, I did. The sense of achievement was overwhelming.

Given the intensity of that experience, perhaps the obvious choice second time around would have been to opt for an epidural. Many people do and I have absolutely no argument with that choice. I get it, I really do. But I suspected, deep down, that a better option was available. I looked into home birth, and by the time of my booking appointment my mind was made up. With Rory’s birth I couldn’t wait to get to the hospital, as it seemed to be the place of safety. I was in pain, I was (I now realise) scared, and I wanted someone or something to rescue me. Having heard many friends’ birth stories since then, I now understood that the hospital was far from the safest place to be if your idea of safety is to avoid major abdominal surgery. Or head trauma to your baby, or damage to your pelvic floor. All of these things are more likely if you choose to give birth in a hospital. I could go back to the birth centre, sure, but I learned that they were short-staffed and that many people were being turned away. And although it’s nicer than the hospital labour ward, it still involves a car journey and the risk of exposing my baby and me to hospital bugs (it’s in the same building as the hospital). I wanted to be at home. 

Unfortunately though, my local hospital was reluctant to ‘allow’ me to have a home birth. One positive Group B Strep test half way through the last pregnancy meant that fluorescent yellow stickers were all over my notes: “Warning: Group B Strep”. I was ‘high risk’, despite subsequent tests finding no trace of infection, and despite all tests coming back negative during my current pregnancy. I read around the subject of Group B Strep extensively, and came to the conclusion that I didn’t want antibiotics during labour this time. These intravenous antibiotics had been cited as the reason for denying me a home birth, and yet even though I was going to refuse them, they still told me I couldn’t birth at home. I knew, of course, that they didn’t have the right to refuse me a home birth – they have to send someone out to attend a birth, by law – but the whole point of going down this route was to be in a supportive and caring environment, and the impression I was being given was that my NHS carers would be jittery and fearful of the hospital protocol. Hardly the atmosphere I wanted around me for the birth. So I started to look into independent midwifery.

I met with five different independent midwives, but after meeting the first ones, Kemi Johnson and Laura La Roche, I knew that I’d found the women I wanted to be with me during my pregnancy and birth. They were so lovely, and everything about them exuded joy and excitement about birth. Here were two women seriously passionate about their jobs. They were eminently qualified too: their knowledge and training exceeded that of typical NHS midwives. I quizzed them on obstetric emergencies and I knew that I was in safe hands. They weren’t assessing me purely as a series of risks to be managed, and they didn’t have to be scared of hospital protocol; instead they listened to me and saw me as a healthy woman enjoying a healthy pregnancy. I knew that they would give my baby the safest and gentlest welcome into the world.

Getting to know Kemi and Laura throughout my pregnancy was a pleasure. The appointments often lasted 2 hours or more and I got the opportunity to pick their brains about all sorts of things related to birth. During one of these lengthy chats I asked what they would do if the cord was round the baby’s neck. They gave me a detailed answer, including how management of this had changed in recent years. I wasn’t to know then that this would prove relevant to my baby’s birth. 

I woke up a week before my due date after a good night’s sleep. Rory woke up and came into our bed for a cuddle, then the supermarket delivery arrived; the fridge was soon overflowing with the huge number of buy-one-get-one-free offers I had been inexplicably drawn to this week. Over breakfast Chris and I talked about how we were going to get the baby clothes down from the loft over the next few days. We also had to road-test filling up the birth pool, and of course I had my hospital bag to pack, just in case. Rory had been 10 days late so naturally we assumed that we had ages to get these things done. And I didn’t feel nearly uncomfortable enough yet to think that labour was imminent.

Chris went off to work and Rory and I got ready to go out to meet a friend at a playgroup. Nearly out the door, then a toddler tantrum starts – Rory does NOT want to walk there, he wants to take the car. I explained that this wasn’t possible, the church where the playgroup takes place is really close and there’s nowhere to park there – we’d end up parking outside our house again. This line of argument doesn’t resonate with a determined 2 year old. We go round in circles, I try cajoling, I try being firm, I try bribery. None of it works. Then I notice that for a while now I’ve been getting vague period-pain type feelings. Nothing heavy, in fact I remember the same feelings for a good week before Rory’s birth. Could be early labour of course. I noted the comedy of the situation: I should be lying in a bath now, I thought, surrounded by candles and chanting. Not arguing with a 2 year old who’s refusing to put his shoes on. Eventually the friend who we’re meeting, Louiza, sends a photo of her son Dimitri playing with a fire engine at the playgroup and this does the trick – we’re off.

It was a beautiful day, cold, crisp and clear. Most of the snow from two days earlier had melted but a few snowmen still lined the route. On the way there I texted Kemi to let her know I’ve been getting very light contractions every 15 minutes or so, and called Chris at work. We got to the playgroup and Louiza, who could barely contain her excitement at being with me during what may or may not be early labour, downloaded an app onto my phone that keeps a log of the contractions. This proved to be a stroke of genius: all I had to do was press a button at the start and end of each contraction and my phone did all the rest. I carried on as normal throughout the morning, playing with Rory, having chats with other mums and nannies, just stopping every now and then to close my eyes and breathe through a contraction. When it finished at 12.30 Louiza suggested we go back to hers for a while, so we all got on the bus, a major treat for Rory and Dimitri. I love the photo I have of the two boys grinning, side by side on the bus – the last photo I have of my little boy before he became a big brother.

Back at Louiza’s she made me a delicious lunch, after which I walked Rory around in the buggy until he went to sleep. By this stage I could still walk through the contractions but there was no way I could talk. Dimitri didn’t manage a nap that day and sat quietly with us watching Dumbo. I will always associate that film with the increasing intensity of contractions and the feeling that this was really happening – the baby was going to be born today. My phone rang and out of the blue my oldest school friend, Tara, who home-birthed both of her children, is talking to me. We’re both amazed that she chose that moment to call, as we haven’t spoken to each other for several months. I can feel her love and support and it’s great. Then I lay down in Louiza’s spare room and closed my eyes for a rest, continuing to push the button on my phone at the beginning and end of each contraction. After an hour or so of this I looked at the log: every four minutes lasting 40-50 seconds! I called Kemi to let her know, and she told me, very calmly and politely, to get home. Now. And to call Chris and tell him to get home as soon as possible. She’d be there as soon as she could.

Suddenly I was in labour, for real. One word kept on coming into my mind: inescapability. You really can’t escape your body during labour. It’s the most ‘in’ your body you’ll ever be. Up to a certain point you can try to ignore the sensations, but at some point you have to face it head on and dive in. It’s just you, your baby and the present moment; nothing else exists while you’re in the peak of a contraction.

There was much excitement as Louiza and I bundled Rory and Dimitri into her car for the journey back to mine. Another car journey in labour! Just what I’d been trying to avoid. But thankfully it was short and before I knew it we were home. Chris was home already, Kemi was round the corner getting some fish and chips, and soon the house was bustling with everyone else: Laura, my sister Bella, and of course Louiza and Dimitri, who were doing a grand job of entertaining Rory. I went to our bedroom and leant over the bed, listening to Rory shriek with laughter as the boys squirted each other with water from his toy fire engine. It felt so exciting, a real party atmosphere. Chris massaged my back through the contractions, and in between them he ran around the house preparing Rory’s tea, making him laugh, getting the birth pool out and welcoming the new arrivals. During my first labour I had been totally focussed on contractions: how many, how often, how painful. At the end of a contraction all I could think about was how long I would have to wait before the next one started. This time around I became aware of the fact that most of your labour is spent NOT having contractions. Sure, the contractions hurt, but during the gaps in between you feel completely normal, and there’s nothing to keep you grounded in normality like having to find the toy police car with the flashing light before the next one starts. 

Chris set up the TENS machine and we laboured on with a mixture of TENS and massage. Kemi or Laura came upstairs occasionally to listen to the baby’s heartbeat – all was well. I was far less noisy than last time, making a low “zhhh” sound and swaying my hips. It came home to me once again how important the breath is. I found that if I was ‘wrong-footed’ by starting a contraction on an inhalation, the pain was noticeably worse and I felt out of control. If I timed it well with a long, deep in-breath before the contraction started, I had a full exhalation to work with. The feeling was like surfing  – catching the crest of a wave and rolling into shore. I also found that it was very easy to get “stuck” in one position, and that as the labour intensified it was important to change position frequently. Sometimes I felt like I had to pick myself up by the scruff of the neck in order to do this. Even though a position was beginning to be uncomfortable, it felt like some kind of powerful magnet was keeping me there. I understand why women get stuck in the lithotomy position, particularly if people are telling you to lie down. But moving from all fours to a squat, to hanging off Chris’s neck, to lying down on my side, to leaning against the wall, was really the lifesaver as the contractions intensified. Each change of position brought with it a new way to manage the pain, and a new opportunity for my baby to move down.

As we hadn’t expected to be having a baby for at least another week, one of the many things we hadn’t done was to check that the nozzle I’d bought for the hose to fill up the birth pool fitted onto the kitchen tap. Unfortunately it didn’t. I was listening to the discussions going on downstairs and remember looking at the clock – 17.25 – and thinking that they’d better hurry if they’re going to catch the hardware shop round the corner. Luckily they did and soon the birth pool was filling up. Louiza and Dimitri went home and my mum arrived to keep Rory entertained. 

I remember asking Laura how much longer she thought I had to go. Her answer was perfect: “I have no idea. But we’re not going anywhere, and your baby will come when it’s ready. You’re exactly where you need to be right now.” So true. At one point I became worried that the baby had turned and was posterior, as I was feeling back pain between the contractions. Kemi came upstairs to check me out. I was wearing a bra and trousers, so my back was visible. Much to my amazement she told me (without any internal examination) that the pain I was feeling was because my sacrum was moving, which meant that I was probably 7 or 8 cm dilated. Such good news! I hadn’t thought I was nearly that far along. And it acted as a catalyst – the power of the good news really sped things up. Kemi invited me downstairs to get into the birth pool. 

On the way down I stopped off in the bathroom to use the loo. Then I spent some time hanging off the towel radiator in a standing squat, which felt really good. I could feel the baby moving down with each contraction, it was incredible. It was as though Kemi telling me I was so far along in my labour had given me permission to really let go and let this baby come down. Chris and I went downstairs and everything looked so beautiful: furniture pushed to the side, fairy lights on, and a pool of lovely warm water waiting for me. I undressed and got straight in. Such a wonderful feeling – the pain relief was real and tangible. I got my favourite music paying and I was relaxed and happy. After about 10 minutes I started making ‘pushy’ sounds and my legs gave some involuntary twitches, which Kemi later told me wasn’t quite the 2nd stage starting, but was most probably my baby’s head dilating an anterior lip of cervix and nestling into the perfect position. Too often women have a vaginal examination at this point, which can then lead to many unnecessary interventions when they find that she is pushing before she ‘should’. If, instead, they waited a while, my midwives tell me that things invariably sort themselves out – the baby’s head flexes nicely and the cervix dilates fully.

A short while later I was pushing for real, a deeper, guttural sound. I was on my knees, leaning over the edge of the pool and hugging Chris. At one point I felt a pop and knew that my waters had broken. I laboured in this position for a while but there was no denying that it was all becoming quite hard work; the ghosts of the last labour began to rear their heads. Laura suggested – and what still amazes me is that this was the only time that either midwife suggested anything to me during labour, as the rest of the time they simply let me get on with it or said “you’re doing great, listen to your body” – that I try a different position. I moved around a bit and then found, much to my surprise, that I wanted to be lying back with my legs outstretched and my arms extended along the top of the pool. It was a position of total surrender, a bit like I was on a sun lounger, and it was perfect. 

Rory wanted to come down for a cuddle at one stage, and it was easy and natural to have him come downstairs and check in with us both. “What you doing mummy?” he asked. “The baby’s being born” I told him (he’d watched lots of birthing videos with me and knew the score). “Oh, okay. See you later!” he said before toddling back upstairs. The baby continued to move down with each contraction, and I felt that we wouldn’t have long to wait. I was pushing, but only because it felt totally right to do so. When I tried not pushing and just “breathing the baby down” I found the contractions to be painful. When I pushed it felt good, and I could feel the progress. At the moment of crowning I worried a little that I would tear, as I thought that maybe I was pushing too much – but then suddenly the head popped out! Such a relief. And then an incredible feeling as the baby turned and wriggled. I remember thinking “wow, babies really want to be born”. Then Laura calmly told me that the cord was round the neck and she was going to do the somersault manoeuvre. I was so pleased we’d had that discussion earlier, as I knew what she meant and felt totally calm. We waited, and then she skilfully and easily guided the baby out with the next contraction. Then came the magical words, “reach down and pick up your baby”. I scooped up a vernixy, slippery bundle and hugged it to my chest. We were so happy. The water was clear, if a little white from the vernix. No blood and, I deduced, no tearing. The second stage had lasted one hour, and he was born at 8.14pm.

It seemed like ages before anyone thought to say “what have you got?” and I lifted the bundle away from my chest – a boy! He had been quiet and calm up to that point, but when I took him away from my body he wailed a strong lusty cry, a pattern that continued for many weeks! He does like a cuddle. Chris went upstairs to get Rory and my mum, and they joined us round the pool, Rory saying “there’s a BABY in the paddling pool!” over and over. My mum was very surprised that he was born so quickly – she thought I was being far too quiet to be near the end of labour and was getting ready to camp down for the night. After a while I got out of the pool with the cord still attached, put a dressing gown on and sat on the sofa. We waited a good hour and a half before cutting the cord. Then we weighed him – a healthy 8 lb 5 oz. The placenta came out a little later. No clocks ticking, no deadline to get it out – all was well and the placenta came out whole and healthy.

We’d done it, a beautiful home water birth. After all those months of anticipation it had all been so straightforward, and so calm. And yes, I’d go so far as to say that, this time, I actually enjoyed childbirth. I realised afterwards that it hadn’t even occurred to me to think about pain relief. I had total faith throughout that everything was going to be fine – and that to me is the power of surrounding yourself with people who trust in the process of birth. It rubs off on you. 

Rory took it all very much in his stride and I was so pleased not to have had an enforced separation from him. 2 months on there’s no sign of jealousy, and I’m sure that’s in large part due to the fact that he was very much involved on the day his little brother was born, and mum was always available to him. He regularly plays at giving birth to his teddy bears and finds it very funny. It’s lovely that he sees it as a completely normal event. 

By midnight everything was clean and tidy, Kemi, Laura and my mum had gone home, and we were snuggled up in bed together. So civilised! I couldn’t sleep a wink as I was too excited, looking at my beautiful little boy. The two of us didn’t leave the house for 5 days. Physically I felt fine. Better than fine – I felt great. But all I wanted to do was rest, eat and cuddle my boys.

The first few weeks were happy but challenging as I found breastfeeding Milo difficult. Having had no problems feeding Rory, this time around it was painful and I had cracked nipples, and later mastitis too. Having Kemi and Laura at the end of the phone and popping in frequently was wonderful and an unexpected bonus of choosing independent midwives, and without their support it would have been much more of a struggle to get breastfeeding established. Now Milo’s a gloriously fat and happy baby and I feel so thankful that he’s had such a gentle start to life. It gave us the best possible start to life as a family of four. I emerged from his birth physically and emotionally stronger. It’s an experience I’ll treasure forever.


April 24, 2012

Η γέννα απροσδόκητο ταξίδι

Μια αληθινή, γενναιόδωρη συνέντευξη από την αγαπημένη μας εισηγήτρια στην Εκπαίδευση Βοηθών Μητρότητας Μαρία Ανδρεουλάκη στο ανανεωμένο portal Μάνα Γης (καλορίζικο Ασπασία! - θα σε παρακολουθώ για τα όπως πάντα "εμπνευστικά" και "ενδυναμωτικά" σου posts...)

Είναι μια αγαπημένη ομάδα γυναικών που με κάνουν πολύ περήφανη που είμαι Ελληνίδα. Είναι ο σύλλογος Βοηθών Μητρότητος εδώ στην Ελλάδα. Όταν είμαι κοντά τους νιώθω οτι είμαι στο σωστό το μέρος. Μπορώ να μιλήσω για την εγκυμοσύνη μου, για τον τοκετό μου, για την αγάπη μου προς τη φυσική γονεικότητα και να βρω αδελφές. Πολλές αδελφές. Διαγράφεται η εικόνα που ο γιατρός μιλάει για τη στενή λεκάνη και για το μεγάλο μωρό, για την πληρωμή του νοσοκομείου και για την περίπτωση θερμοκοιτίδας Εδώ η ψυχή μου γαληνεύει, η καρδιά ανοίγει και το μωρό μου χαμογελάει. Η εγκυμοσύνη αντιμετωπίζεται ως ευλογία και οι μαμάδες αγκαλιάζονται και σφίγγουν τα χέρια η μια της άλλης. Η Μαρία Ανδρεουλάκη, η πρώτη βοηθός μητρότητος στην Ελλάδα με πολύ μεράκι και αίσθημα εθελοντισμού έχει χτίσει τουβλάκι τουβλάκι αυτό το κλίμα γυναικείας αλληλεγγύης και μητρικού πατριωτισμού. Βρίσκει πάντα λίγο χρόνο να απαντήσει στις όποιες ανασφάλειες της μάνας και να παρηγορήσει ή να συμβουλέψει χωρίς ποτέ να αφήσει υπαινιγμό αυθεντίας. Κάθε φορά θα σε χαλαρώσει που λόγω παιδιού δεν πρόλαβες το τάδε σεμινάριο ή δεν έχεις λεφτά και θα σου υπενθυμίσει πόσο σημαντικό είναι να ακολουθείς το μωρό σου...

Σας ευχαριστώ πολύ για την τιμή που μου κάνετε να μιλήσω για αυτό το τόσο όμορφο λειτούργημα! Μια μικρή σημείωση για αρχή: πάντα μου άρεσε να διαβάζω και να γράφω. Ένα μόνιμο ερώτημά μου ήταν – πότε 'απελευθερώνεις ένα γραπτό, πότε είναι έτοιμο, ολοκληρωμένο; Από εισαγωγές σε βιβλία πολλών γνωστών και αγνώστων, ανακάλυψα ότι πολλοί έχουν το ίδιο ερώτημα: εφόσον αλλάζουμε συνεχώς, αλλά τα γραπτά μένουν, πώς μπορείς να θεωρήσεις κάτι ολοκληρωμένο; Αυτά που θα διαβάσετε λοιπόν είναι κάποιες ιδέες μου αυτή τη στιγμή - είναι πολύ πιθανό σε λίγο καιρό να έχουν εμπλουτιστεί, απλουστευθεί, ή και αλλάξει εντελώς!
Μίλησέ μας για το πώς ξεκίνησες να παραστέκεσαι σε μανούλες κατά τη διάρκεια της γέννας τους;
Στα είκοσί μου χρόνια, για κάποιον ανεξήγητο τότε λόγο ή από ένα παράξενο 'κάλεσμα', είχα ζητήσει από ένα οικογενειακό φίλο γυναικολόγο να παρευρεθώ σε γέννα. Με είχε αφήσει κατ' εξαίρεση σε τοκετό που έκανε ένας συνάδελφός του εκείνη την ώρα, αφού πρώτα τον διαβεβαίωσε ότι δεν θα λιποθυμούσα ή θα τον έφερνα σε δύσκολη θέση. Καθόμουν θυμάμαι στην πόρτα, μπαινόβγαινε πολύς κόσμος, φώναζαν στη μητέρα να σπρώξει, εκείνη είχε γίνει κατακόκκινη, ήμουν ακριβώς μπροστά στο άνοιγμα του κόλπου, απ' όπου είχαν βγει αιμορροΐδες και μωρό δεν φαινόταν, μου φαινόταν σαν πεδίο μάχης – το επόμενο που θυμάμαι είναι το χτύπημα στο κεφάλι μου από το μάρμαρο του δαπέδου - είχα πέσει τελείως ανάσκελα - και κάποιον να φωνάζει μια νοσοκόμα 'Τόνια! Τόνια!' για να με μαζέψουν (κι εγώ σκεφτόμουν, γιατί είναι εδώ η Τόνια – η κολλητή μου -, και πού βρίσκομαι;) Φυσικά έφερα τον συνάδελφο γιατρό σε πολύ δύσκολη θέση, και έτρεχαν να μου φέρουν παγωμένο νερό και να με συνεφέρουν, και ντράπηκα τόσο πολύ που ήθελα να εξαφανιστώ επί τόπου... Η γυναίκα μεταφέρθηκε στο χειρουργείο κι εγώ ήμουν απέξω, και αναρωτιόμουν τι είδους ιδέα ήταν αυτή που μου είχε έρθει. Τότε ήρθε κοντά μου μια νεαρή μαία και μου είπε – 'έλα να δεις, βγαίνει το μωράκι!' 'όχι, αφήστε καλύτερα', της είπα, 'έλα, έλα, είναι μαγική στιγμή!' και με πήρε από το χέρι μαζί της. Εγώ πήρα μαζί μου το παγωμένο νερό, και κάθισα γονατιστή στο πάτωμα, ακριβώς μπροστά στο άνοιγμα του κόλπου (ξανά!), και η μαία μου λέει – 'όχι και στο πάτωμα, δεν είναι προσευχή', και σκεφτόμουν δύο πράγματα – ας είμαι κοντά στο πάτωμα, ώστε αν ξαναλιποθυμήσω να μη με μαζεύουν, και ναι, είναι προσευχή!
Έξι χρόνια μετά γέννησα το πρώτο μου παιδί. Είχα μια υπέροχη εγκυμοσύνη, ήμουν 'καλά προετοιμασμένη', και σαν καλή μαθήτρια περίμενα να έχω μια υπέροχη εμπειρία τοκετού, έτσι όπως την είχα σχεδιάσει, να πετύχω δηλαδή στις εξετάσεις. Η εμπειρία της γέννας αυτής ήταν η πιο δύσκολη που έχω περάσει ποτέ στη ζωή μου, τόσο εκείνες τις ώρες, όσο και για τουλάχιστον ένα χρόνο μετά. Κατέληξα με μια καισαρική με επιπλοκές που επηρέασαν τη σωματική και ψυχική/ψυχολογική μου κατάσταση για τον επόμενο χρόνο, συμπεριλαμβανομένου και του θηλασμού της κόρης μου. Ξεκίνησα να ψάχνω τι θα μπορούσα να κάνω για να θεραπεύσω τη δική μου εμπειρία, και ελπίζοντας να δώσω μια διαφορετική δυνατότητα επιλογής στην κόρη μου αν αποφασίσει κάποτε να γίνει μητέρα. Μέσα από προσωπική δουλειά με τον εαυτό μου, προέκυψε και η έντονη ανάγκη μου να είχα μοιραστεί την εγκυμοσύνη μου και τον τοκετό μου με μία γυναικεία παρουσία που θα με συντρόφευε και, πιστεύω, θα με βοηθούσε να αντιμετωπίσω τα πράγματα διαφορετικά. Έτσι μου προέκυψε η βοηθός μητρότητας!
Υπάρχουν κάποια "μυστικά" για μια γρήγορη και χωρίς πόνο γέννα;
Η κάθε εμπειρία τοκετού είναι τελείως διαφορετική από γυναίκα σε γυναίκα, και συνήθως και από γέννα σε γέννα, στην ίδια γυναίκα. Ξέρω ότι τα κύρια σημεία που έχει τονιστεί κοινωνικά σε σχέση με τον τοκετό είναι η διάρκειά του (να είναι γρήγορος) και ο αντιμετώπιση του πόνου (να είναι ανώδυνος). Όμως ένας τοκετός μικρής διάρκειας και «ανώδυνος» δεν είναι απαραίτητα και ο πιο ικανοποιητικός για κάθε γυναίκα. Θα έλεγα μάλλον ότι δεν υπάρχει προκαταβολικά «ιδανικός τοκετός».

ομάδα μητέρων
Έχει όμως σημασία να εξετάζουμε - είτε πριν τη γέννα, όσο ακόμα η γυναίκα προετοιμάζεται για τον τοκετό της, είτε εκ των υστέρων - πώς θα μπορούσε η κάθε γυναίκα να αποκομίσει τη μεγαλύτερη ικανοποίηση από την εμπειρία της γέννας της. Σε αυτό θεωρώ ότι παίζει μεγάλο ρόλο η επαφή με το μωρό της και τις ανάγκες της, η ενημέρωσή της πάνω στις επιλογές της, και η κατάλληλη στήριξη ώστε να τις πραγματοποιήσει. Αν πάλι τα πράγματα δεν εξελιχθούν όπως τα είχε σχεδιάσει ή φανταστεί, να υπάρχει κατάλληλος χρόνος και χώρος για να εκφράσει τα συναισθήματα που τις προκάλεσαν αυτές οι αλλαγές στο δικό της σχέδιο του «ιδανικού της τοκετού». Σε όλα αυτά τα σημεία μπορεί να βοηθήσει πολύ η παρουσία της βοηθού μητρότητας.
Πιο πρακτικά, υπάρχουν δεκάδες, ίσως εκατοντάδες τρόποι για να βοηθηθεί μια γυναίκα στη διάρκεια της εγκυμοσύνης της. Πολλοί «εγγυώνται» έναν γρήγορο και ανώδυνο τοκετό. Η προσωπική μου και επαγγελματική μου πείρα μέχρι τώρα μου έχει δείξει ότι μια γέννα είναι ένα απροσδόκητο ταξίδι και χρειάζεται να το δούμε σαν τέτοιο: έχοντας μαζί μας τις αποσκευές που θα θέλαμε, αλλά παραμένοντας ανοιχτές για το πώς θα είναι αυτό το ταξίδι και πού θα καταλήξει.
Θα έλεγα πως οτιδήποτε κάνει τη μητέρα ευτυχισμένη και ευχαριστημένη, είναι μάλλον «σωστό». Σε περιπτώσεις που η ίδια η μητέρα ή οι «ειδικοί» στους οποίους απευθύνεται παρατηρήσουν κάτι «λάθος» (π.χ. στη στάση του σώματός της, ή στην αναπνοή της, ή στο μωρό της, κ.ά.), τις περισσότερες φορές έχει δίκιο η μητέρα και το μωρό. Ακόμα και αν νομίζουμε ότι θα της δείξουμε έναν «καλύτερο» τρόπο να στέκεται, να κάθεται, να κρατάει το μωρό της, να αναπνέει, ας αναρωτηθούμε πρώτα αν η πρότασή που θα της κάνουμε και ο τρόπος που θα την κάνουμε θα την ενδυναμώσει στη σχέση της με τον εαυτό της σαν μητέρα και στη σχέση της με το μωρό της, ή θα την αποδυναμώσει και θα την κάνει να αμφισβητεί τις μητρικές της ικανότητες...
Ποιο είναι το μεγαλύτερο μάθημα που σου έχει διδάξει αυτό το επάγγελμα;
Ότι η γέννα, μια μικρογραφία της ζωής, δεν είναι κάτι που μπορούμε να ελέγξουμε! Ότι στη γέννα δεν υπάρχουν «κανόνες». Και ότι, τόσο στον τοκετό όσο και μετά, η μητέρα και το μωρό ξέρουν καλύτερα από όλους!
Έχουν υπάρξει γυναίκες που τελικά μετανιώνουν να προχωρήσουν σε μια φυσική γέννα; Τι πιστεύεις ότι συνέβαλε σε αυτή την απόφαση.
Στην εγκυμοσύνη η κάθε γυναίκα μπορεί να σχεδιάζει ή να φαντάζεται κάπως τον τοκετό της. Κάποιες έχουν στο μυαλό τους κάτι πολύ συγκεκριμένο και φροντίζουν να το πραγματοποιήσουν Άλλες φαντάζονται κάτι αλλά δεν τολμούν να το πουν ούτε στον εαυτό τους καλά καλά... Άλλες ακολουθούν κατά γράμμα αυτό που θα τους πει ο γιατρός τους. Κάποιες φορές (ή αρκετά συχνά!) υπάρχει κενό μεταξύ της θεωρίας και της πράξης. Μια γυναίκα μπορεί να έχει δει μια ταινία, να έχει διαβάσει βιβλία, να έχει ακούσει ιστορίες, ή να έχει μια προκαθορισμένη ιδέα στο μυαλό της για το πώς πρέπει να γεννήσει, και αυτοί οι παράγοντες να καθορίσουν τις επιλογές της για τον τοκετό της. Άλλες φορές οι ίδιες οι δυνάμεις του τοκετού εκείνη την ώρα είναι πρωτόγνωρες για εκείνη, και αλλάζει γνώμη και πορεία στη διάρκειά του. Η φυσική γέννα έχει από κάποιους ιδανικοποιηθεί, ενώ από άλλους καταδικαστεί Σίγουρα υπάρχουν κάποια δεδομένα από άποψη φυσιολογίας για το τι είναι καλύτερο για το ξεκίνημα της ζωής, και θεωρώ ότι αυτές οι πληροφορίες πρέπει να διδάσκονται στα σχολεία, πολύ πριν την ευάλωτη περίοδο της εγκυμοσύνης! Από την άλλη, είναι τόσοι παράγοντες που μπορεί να παρεμποδίσουν τις φυσικές διαδικασίες του τοκετού (κοινωνικοί, οικονομικοί, προσωπικοί, πολιτικοί), που ακόμη και εκεί δεν θα προσπαθούσα να «πείσω» μια γυναίκα για τον καλύτερο τρόπο να γεννήσει το μωρό της. Είμαι σίγουρη όμως ότι με την κατάλληλη ενημέρωση, και συνεχόμενη στήριξη, θα μπορέσει να βρει τον καταλληλότερο τρόπο για να φέρει στον κόσμο το κάθε παιδί της.
Τι έχεις να πεις για την παρουσία του συντρόφου κατά τη διάρκεια της γέννας;
Και πάλι, δεν υπάρχουν κανόνες. Η γέννα είναι ένα παιχνίδι χωρίς κανόνες! Υπάρχουν σύντροφοι (θεωρώ ότι μιλάμε για τον πατέρα του μωρού) που έχουν ουσιαστικό ρόλο στη γέννησή του. Κάποιες γυναίκες ή κάποια ζευγάρια προτιμούν να γεννήσουν μόνοι τους, όπως ήταν μόνοι τους και στη σύλληψη του μωρού τους. Άλλες γυναίκες δεν αισθάνονται άνετα με την παρουσία του άνδρα τους και προτιμούν να μην παρίσταται, ενώ άλλες τον θέλουν κοντά τους αλλά δεν αισθάνεται εκείνος άνετα. Σε κάποιες χώρες η παρουσία του συντρόφου είναι λίγο-πολύ υποχρεωτική!

νεογέννητο νοσοκομείοΑπό τη μια μεριά, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε την ιστορία: παραδοσιακά η γέννα ήταν γυναικεία υπόθεση. Βέβαια στην εποχή μας η πλειοψηφία των μαιευτήρων είναι άνδρες, ενώ και οι γυναίκες μαιευτήρες έχουν εκπαιδευτεί από άνδρες ή σύμφωνα με ένα ανδρικό πρότυπο σκέψης, οπότε μπορεί να τους μοιάζουν αρκετά στην αντιμετώπιση και στους τρόπους. Από την άλλη, γνωρίζω πολύ λίγες πλευρές της ζωής μας που ακολουθούν τους παραδοσιακούς τρόπους. Τα παιδιά δεν μεγαλώνουν πια παραδοσιακά, ούτε τα ζευγάρια είναι πια παραδοσιακά, είναι λοιπόν λογικό να αλλάξει και ο τρόπος που γεννάνε οι άνθρωποι. Ακριβώς επειδή οι συνθήκες είναι n διαφορετικές, θα έλεγα ότι το θέμα της παρουσίας του συντρόφου στον τοκετό είναι πολύ προσωπικό του ζευγαριού: θα πρότεινα να είναι ανοιχτοί και στις δύο πιθανότητες, της παρουσίας του ή απουσίας του, και αν είναι δυνατό, να συζητήσουν από πριν πώς αισθάνονται με τη μία ή την άλλη επιλογή. Εφόσον πρόκειται για τη γέννηση του μωρού του, είναι λογικό ο πατέρας να έχει δικαίωμα γνώμης. Και εφόσον η μητέρα θα το γεννήσει και η διαδικασία θα τους είναι άγνωστη, καλό είναι η μαμά να αισθάνεται άνετα να πει κάθε στιγμή τι τη βοηθάει και τι όχι, κρατώντας όσο μπορεί επαφή με τον εαυτό της και το μωρό της. Με αυτό τον τρόπο μάλλον θα πάρει τις σωστές αποφάσεις!
Τι θα συμβούλευες μια μανούλα να κάνει για να γεννήσει όσο πιο γλυκά /άνετα γίνεται;
Όπως και με την περίπτωση του 'γρήγορου και χωρίς πόνο τοκετού', δεν θεωρώ ότι ένας 'γλυκός και άνετος' τοκετός είναι το ζητούμενο για κάθε γυναίκα. Θα άφηνα τη γυναίκα να ορίσει πώς θα ήθελε τον τοκετό της. Π.χ. μια γυναίκα μου είχε πει ότι δεν θέλει να γίνει πολύ γρήγορα, για να τον νιώσει – είχε χάσει αυτή την ευκαιρία με τους άλλους δύο τοκετούς της. Μια άλλη είχε τρομάξει που ήταν τόσο γρήγορος και κρατούσε το μωρό της μέσα στον κόλπο, εμποδίζοντάς το να βγει, γιατί είχε διαβάσει ότι οι πρώτοι τοκετοί κρατούν αρκετές ώρες. Μια άλλη γυναίκα είχε στο μυαλό της έναν συγκεκριμένο τρόπο για τη γέννα της (με απαλή μουσική και διαλογισμό), και ο τοκετός της ήταν πολύ έντονος στο τέλος που ερχόταν το μωρό της, τόσο που εκείνη έβγαλε κάποιες δυνατές κραυγές. Αργότερα μου είπε πως είχε απογοητευθεί που δεν είχε τον γαλήνιο, ήπιο τοκετό που είχε ονειρευτεί.
Κάποιες φορές η γέννα μιας γυναίκας μπορεί να είναι ακριβώς έτσι όπως τον είχε φανταστεί ή ονειρευτεί. Μπορεί να ταιριάζει απόλυτα στον χαρακτήρα της. Όπως και ένα μωρό... Άλλες φορές μπορεί να την περιμένουν μεγάλες εκπλήξεις! Το μωρό να έχει άλλες ιδέες από εκείνη για το πώς θέλει να κάνει την πρώτη εμφάνισή του στον κόσμο!
Σίγουρα η άνεση της μητέρας παίζει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη του τοκετού, αλλά εξαρτάται τι εικόνα έχουμε στο μυαλό μας όταν λέμε 'άνεση'. Εγώ το βλέπω πιο πολύ ως «άνεση να μπορεί να εκφραστεί στιγμή με στιγμή για το πώς αισθάνεται, τι περνάει, πώς είναι το μωρό της και τι νομίζει ότι θα βοηθήσει εκείνη και το μωράκι αν υπάρχει κάποια δυσκολία». Αυτού του είδους η «άνεση» μπορεί να συμπεριλαμβάνει έντονες στιγμές και συναισθήματα, και τόσο η γυναίκα όσο και οι άλλοι παρευρισκόμενοι θα χρειαστεί να μπορούν να τα αποδεχτούν και να προχωρήσουν, χωρίς επικρίσεις ή άτοπες συμβουλές.
Ποια η γνώμη σου για τη γέννα στα ελληνικά νοσοκομεία; Ποιος ο ρόλος της ΒΜ στο μαιευτήριο;
Αυτή η ερώτηση μπορεί να αποτελέσει το περιεχόμενο ενός ολόκληρου βιβλίου! Δεν θα εστίαζα πάντως στη λέξη «ελληνικά», γιατί πολλά νοσοκομεία σε όλο τον κόσμο έχουν παρόμοιες συνθήκες όσον αφορά τον τοκετό. Το θέμα λοιπόν είναι ο νοσοκομειακός τοκετός. Υπάρχουν πια σαφείς οδηγίες για τις συνθήκες και τα δικαιώματα της γυναίκας που γεννάει σε οποιοδήποτε μέρος, ώστε να διασφαλιστεί η σωματική, ψυχική και ψυχολογική υγεία, τόσο η δική της όσο και του μωρού της. Μια πολύ καλή πηγή για αυτό είναι οι αρχές και οδηγίες που έχει δημοσιεύσει το imbci (International MorthBaby Childbirth Initiative), μια πρωτοβουλία επαγγελματιών υγείας από όλο τον κόσμο που συμπεριλαμβάνει τα δέκα βήματα για νοσοκομεία φιλικά προς τη μητέρα (το δέκατο βήμα περιλαμβάνει τα δέκα βήματα για νοσοκομεία φιλικά προς τα βρέφη). Διαβάζοντας αυτό η μέλλουσα μητέρα (και όσοι ενδιαφέρονται για εκείνη, δηλ. ο σύντροφος, συγγενείς αλλά και οι επαγγελματίες υγείας που την παρακολουθούν) μπορούν να φτιάξουν ένα πλάνο φροντίδας δικής της και του μωρού, που να σέβεται τις επιθυμίες της και τυχόν παράγοντες υγείας που χρήζουν προσοχής, διασφαλίζοντας έτσι τις καλύτερες δυνατές συνθήκες για εκείνη και το μωρό της. Τα κείμενα που έχει δημοσιεύσει αυτή η εξαιρετική ομάδα είναι επίσης μέσα σε εκείνα που θεωρώ ότι πρέπει να διδάσκονται στα σχολεία! Έτσι ενημερώνονται και οι ενήλικες (δάσκαλοι, γονείς) και τα παιδιά ότι ορισμένες διαδικασίες που θεωρούνται 'συνηθισμένες' δεν είναι απαραίτητα και 'φυσικές' ή σωστές για τη συνολική υγεία του ζευγαριού μητέρας-μωρού, και της οικογένειας. Πρόκειται για επιστημονικές έρευνες που καταλήγουν σε συμπεράσματα για τα δικαιώματα μητέρας-μωρού που αυτή τη στιγμή σε πολλά μέρη του κόσμου θεωρούνται 'γραφικά', 'τρελά', 'επικίνδυνα', 'ανασφαλή'.
Ο ρόλος της βοηθού μητρότητας σε έναν νοσοκομειακό τοκετό – όπως σε κάθε περίπτωση, αρχική της μέριμνα είναι η μητέρα. Ιδανικά την έχει γνωρίσει από πριν και έτσι είναι ένα πρόσωπο γνωστό, σταθερό και οικείο δίπλα της, σε ένα περιβάλλον όπου οι βάρδιες και τα πρόσωπα αλλάζουν και οι ρυθμοί είναι έντονοι και γρήγοροι. Έτσι της εξασφαλίζει αρχικά αυτή τη σταθερότητα παρουσίας και οικειότητα. Μετά μπορεί να φροντίσει για τη σωματική της άνεση (θέσεις στο κρεβάτι, ή περπάτημα, μασάζ, παρέα ή απλή παρουσία...). Να της υπενθυμίσει κάτι σε σχέση με τις επιθυμίες της από παλιότερες κουβέντες τους, που μπορεί την ώρα του τοκετού να το έχει ξεχάσει. Να καθησυχάσει τον πατέρα ή άλλους συγγενείς, αν χρειάζεται. Να προστατεύσει τον προσωπικό της χώρο (αφήνοντάς την ήσυχη αν το χρειάζεται!) Με την πείρα και την πάροδο του χρόνου, η καθεμία βοηθός μητρότητας βρίσκει το ρόλο της, ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε μητέρας ή ζευγαριού, και τη δική της προσέγγιση και προσωπική εξέλιξη.
Πώς γεννάμε και τι χαρακτηρίζει τις επιλογές μας;
Οι γυναίκες γεννάνε με πολλούς τρόπους. Οι γυναίκες που ζούνε σε συνθήκες μεγάλης πόλης στον δυτικό πολιτισμό έχουν κοινά χαρακτηριστικά. Αυτό είναι ένα κοινωνικό θέμα, βαθύ, πολιτικό και ευαίσθητο. Αν μελετήσουμε την ιστορία της ιατρικής και του τοκετού, θα δούμε κάτω από ποιες συνθήκες μεταφέρθηκαν οι τοκετοί στα νοσοκομεία, και πώς και πότε έγινε ο τοκετός μια ιατρική πράξη, ενώ ήταν μια φυσική διαδικασία, συνηθισμένη και ιερή συγχρόνως. Ένα μεγάλο κομμάτι σε αυτό παίζει η ενημέρωση και η γνώση. Εξίσου σημαντικό είναι η επαφή με τον εαυτό μας. Καμιά φορά η εξωτερική γνώση μας απομακρύνει από την εσωτερική γνώση! Κάποιες γυναίκες χρειάζονται και τα δύο σε μια καλή ισορροπία. Άλλες αρκούνται στο ένα από τα δύο. Όσο περισσότερο μαθαίνουμε να εμπιστευόμαστε τον εαυτό μας, τόσο λιγότερο θα κοιτάζουμε έξω από εμάς για λύσεις και ανθρώπους που θα μας «σώσουν» και θα μας υπαγορεύσουν το «σωστό». Αυτό ισχύει για τις επιλογές στον τοκετό, αλλά και για πολλές άλλες πλευρές της γονεϊκότητας, από την εμπιστοσύνη στο μωρό μας, την επικοινωνία μαζί του, επιλογές στην ιατρική του φροντίδα, την εκπαίδευση, τη διατροφή κτλ. Επειδή είναι ένας κύκλος που συχνά δεν ξέρεις από πού να τον αρχίσεις, εγώ θα ξεκινούσα με την ενδυνάμωση των μητέρων, ώστε να μεγαλώσουν παιδιά που παρατηρούν, σκέφτονται, κρίνουν και αποφασίζουν με το νου τους και την καρδιά τους.
Είναι ένα καινούργιο επάγγελμα και οι γυναίκες αναρωτιούνται. Πώς κάνει μια γυναίκα την επαφή με τη βοηθό μητρότητας; Πώς καταλαβαίνει αν τη χρειάζεται και πώς ξεκινάει τη σχέση;
Σε μέρη του κόσμου όπου η βοηθός μητρότητας είναι πια αποδεκτή, οι εκπαιδεύσεις εστιάζουν σε πρακτικές πληροφορίες που πρέπει να έχει για να ασκήσει το επάγγελμα. Στην Ελλάδα βρεθήκαμε με έναν ακόμη παράγοντα, όταν μελετούσαμε και δημιουργούσαμε το ιδανικότερο πρόγραμμα εκπαίδευσης: η ενημέρωση του κοινού. Οι υποψήφιες ή νέες βοηθοί μητρότητας (όπως και οι παλιότερες!) θεωρώ ότι έχουν σαν επιπλέον ρόλο να ενημερώνουν και εξαπλώνουν την έννοια του λειτουργήματος αυτού. Αυτό μπορεί να γίνει όπως αισθάνεται η καθεμία άνετα να το κάνει: μέσα από άρθρα, εκδηλώσεις, ομιλίες, προβολές, ομαδικές ή ατομικές συναντήσεις, κουβέντες σε παιδικά πάρτυ, στην παιδική χαρά, σε μαγαζιά, στο σούπερ μάρκετ, βάζοντας φυλλάδια σε δημόσιους χώρους, και γενικά όπου υπάρχουν μωρά ή γονείς (ή γιαγιάδες, παππούδες, θείες, θείοι.... είναι ένα θέμα που αφορά όλους μας!) Παλιότερα θυμάμαι ότι στα παιδικά πάρτυ των παιδιών μου (που κάποια στιγμή, συνήθως από βαρεμάρα των ενηλίκων, γίνεται η τυπική ερώτηση «με τι ασχολείσαι;») καταλήγαμε να μοιραζόμαστε με τις μητέρες τις ιστορίες των τοκετών τους! Συχνά ήταν πολύ συγκινητικές στιγμές και δένονταν γυναίκες που φαινομενικά δεν είχαν τίποτε κοινό μεταξύ τους! (εδώ βέβαια πάλι θέλει προσοχή να έχουμε στο νου μας ότι «ενώνουμε» γυναίκες αντί να τις «χωρίζουμε», σοκάροντας ή καυχούμενες ότι θηλάσαμε τόσα χρόνια, ή γεννήσαμε στο σπίτι, ή μοιραζόμενες πληροφορίες με προκλητικό τρόπο. Αυτή η προκλητική στάση έχει σίγουρα θέση στη ζωή μας, είναι η επαναστατική μας πλευρά, που μπορούμε να την διοχετεύσουμε κατάλληλα, ώστε να έχει και τα επιθυμητά αποτελέσματα!
Η ενημέρωση για τον καινούργιο ρόλο της βοηθού μητρότητας γίνεται πολύ ωραία και από στόμα σε στόμα – γυναίκες που είχαν εμπειρίες με βοηθό μητρότητας μπορούν να τη μοιραστούν και να τη διαδώσουν.

Andreoulaki bebe1
Όσο για την πρώτη επαφή με τη βοηθό μητρότητας, θεωρώ σημαντικότατο να φροντίσει η γυναίκα να γνωρίσει τη βοηθό μητρότητας που θα τη συνοδεύσει είτε στο τοκετό της, είτε μετά στην περίοδο της λοχείας της. Θα είναι ένα άτομο που θα τη δει σε πολύ προσωπικές στιγμές, και η παρουσία της, το τι θα κάνει και τι δεν θα κάνει μπορεί να επηρεάσει την εμπειρία του τοκετού της και μετά. Ανάλογα με τον χαρακτήρα και τις ανάγκες της γυναίκες, μπορεί να θέλει να εξοικειωθεί μαζί της όσον αφορά την αφή, τη μυρωδιά της, την προσέγγισή της. Δεν είναι απαραίτητο να γίνει μια 'τυπική συνέντευξη' όπου η βοηθός μητρότητας θα παραθέσει λεπτομερώς τα διπλώματά της, την εμπειρία της κτλ (αν και αυτό δεν αποκλείεται, ανάλογα με τη γυναίκα), αλλά πιο πολύ να σημειώσει την αίσθησή της μετά τη συνάντηση, αν της ταιριάζει σαν άνθρωπος. Μπορεί να χρειαστούν περισσότερες συναντήσεις. Μπορεί να χρειαστεί να γνωρίσει περισσότερες από μία, ή να αρκεστεί στην πρώτη που θα συναντήσει, αν τη θεωρήσει ικανοποιητική. Όσο προχωράει η σχέση, θα πάρει στοιχεία για την προσέγγισή της από την προσωπική και τηλεφωνική τους επικοινωνία, πιθανόν από ιστορίες άλλων γυναικών που έχει συνεργαστεί, πώς ανταποκρίνεται στις ανάγκες της, τι αποκομίζει και τι πιστεύει ότι θα αποκομίσει.
Για το αν χρειάζεται βοηθό μητρότητας μια γυναίκα, αυτό και πάλι θα αποφασιστεί μέσα από τη δική της προσωπική αίσθηση, αλλά ίσως και από εμπειρίες άλλων γυναικών.
Πρέπει να τηρεί κάποιες προϋποθέσεις μια γυναίκα για να ασχοληθεί με το επάγγελμα;
Προσωπικά θεωρώ μεγάλο πλεονέκτημα και μέρος της «εκπαίδευσης» της βοηθού μητρότητας το να είσαι μητέρα. Έχω όμως γνωρίσει ευαίσθητες και ικανές βοηθούς μητρότητας που δεν είναι μητέρες, και δεν θα ήθελα να τις αποκλείσω από τον κύκλο μας! Επίσης δεν θα ήθελα να αποκλείσω μητέρες που έχουν γεννήσει ή μεγαλώσει τα παιδιά τους με πολλούς διαφορετικούς τρόπους! Σημασία έχει να μπορούμε να βρίσκουμε τα κοινά μας σημεία και να μαθαίνουμε η μία από την άλλη, όχι να φτιάξουμε αντίπαλα στρατόπεδα μαμάδων, ανάλογα με τις αντιλήψεις τους...
Σε ευχαριστούμε Μαρία!